Dwór (nieistniejący) - Turza Mała (pow. płocki)

[RafalS]

Witam. Nazywam się Rafał Słowiński jestem Prezesem Towarzystwa Przyjaciół Gminy Brudzeń im. Pawła Włodkowica. Bardzo zaciekwił mnie wątek dotyczący dworu w Turzy Małej, ponieważ jestem mieszkańcem tej miejscowości. Z duza uwagą przeczytałem informacje, ktore udało sie wam zebrać i bardzo dziękuję bo dwoiedziałem sie wielu ciekawych informacji. Jeżeli można coś dodać od siebie to pozwolę sobie podzielić sie kilkoma informacjami. Informacja potwierdzona o właścicielu majątku w Turzy pochodzi z Księgi Adresowej Polski z 1929 roku w której wymienieni są właścicele ziemscy w gminie Brudzeń Wielki (obecie Duży), między iinymi Kowalski Jan posiadajacy majątek o obszarze 151 mórg. Dwór wg moich informacji był drewniany ale na podmorowce z cegieł (cegły te po rozbiórce zosatły wykorzystane do budowy remizy OSP w Bądkowie Kościelnym). Dwór był posadowiony na terenie boiska, prostopadel do drogi.Rzeczywiscie widac było na boisku płaskie kamienie stanowiące prawdopodobnie element fundamentu. To, że stał na boisku jest niemal w 100% pewne. W najbliższym otoczeniu zachowały się ślady założenia parkowego z pięknymi ponad 100 letnimi lipami, z których ta stojaca na boisku jest pomnikiem przyrody. Tych lip jest ok 10. Na skraju drogi w odległości kilkunastu metrów od msc w ktorym stal dwor, stoi przepiękny dąb, który jest takze pomnikiem przyrody ze wspomniamym wbitym lemiszem czy czyms podobnym. Zabdowania folwarczne usytuowanne były w dwóch miejscach. W miejscu gdzie było kółko rolnicze, stały zabudowania takie jak stodoły i stajnie. Długoletnim fornalem był pan Kotkiewicz. Druga cześc zabudowan stała w miejscu w ktorym obecnie stoi kaplica pw sw Makasymilaina Kolbe. Stał tam do 1989 roku typowy "czworak" czyli drewniany budynek, dobrze utrzytmany z 4 izbami w ktorym mieszkały 4 rodziny pracownikó dworskich. Obok stał szopa gliniana oraz masywana piwnica z kamieni polnych, która jest do tej pory i do tej pory jest użytkowana. Moza po niej wyobrazic sobie jak solidne były dawniej budowle. Wszytko to tworzyło "kompleks" dworski. Na samym skrzyzowaniu po prawej stronie usytuowana była kuznia a po lewej budynek remizy OSP, jednostke zakladal w duzym stponiu owczesny dziedzic Turzy. Obecnie remiza jest na tej samej dzialce tylko nieco na polnoc. O pozarze dworu nic nie slyszalem i raczej nie jest to prawda. Po wojnie doszlo do parcelacji ziem i chyba do naturalnej rozbiorki raczej nizebyt "bogatego" budynku dworu. Pracownicy dworscy dostali dzialki i wybudowno im na ziemiach dworskich domy w liczbie 5. Tak powsatła czesc Turzy nazywana "Szczepankowem". W wakacje postram sie cos z tym tematem zrobic bo pisze chaotycznie to co wiem, natomiast postram sie o namiar do potomkow dziedzica Kowalskiego bo mam takie mozliwosci i postram sie o zdjecia jezeli posiadaja. Skrabnica wiedzy a temat dworu i spraw z tym zwiazanych była niezyjąca juz p. Jarzebowska, z która nagralem wywiad na tem temat i spraw dotyczacych II wojny swiatowej i czasow bezposreio po niej, dzialnosci AK potem WiN, osławionego "Cacko". Niestety dalem słowo na specjne zyczenie p. Jarzebowskiej, ze nigdy nie upublicznie tych informacji. Jeszcze raz dziekuje wszystkim za zebrane informacje.

[Kajak]

Rafale....
1) czy p. Jarzębowska to siostra mojej babci ?
2) czy orientujesz się czy wspomniany przez Ciebie dziedzic Kowalski to jakaś rodzina ze znanymi Ci dobrze Kowalskimi z Turzy Małej (czy Parzenia), czy raczej tylko takie samo nazwisko

Tak w ramach ciekawostki mogę zdradzić, że wszyscy potomkowie Jakuba Kowalskiego (ur. w Wylazłowie, par. Mokowo mniej więcej 1826-1829 ,kowala w Turzy Wielkiej, Małej) i Marianny Kraśnickiej czyli np. potomkowie Kowalskiej Scholastyki i Stanisłąwa Nowakowskiego z Turzy Małej, Marianny Kowalskiej i Bartoszewskiego Franciszka (Jarzębowscy, Błażejewscy, Łaskowscy) , Kowalski Klemens i jego rodzina itd, mają wśród swoich bezpośrednich przodków:
Mieszka I; Bolesława Chrobrego, Mieszka II, Hermana, Bolesława Krzywoustego.........
To pochodzienie jest z linii Kraśnickich, a za Kowalskich dopiero się zabieram - stąd pytanie o dziedzica. Raczej wykluczam pokrewieństwo, ale zapytać nie zaszkodzi....

Jeśli tylko profesor Dworzaczek w swoich "Tekach.." się nie pomylił to jestem w stanie to udokumentować.....(no może nie całość bo pokolenia do mniej więcej 1400 r do Wacława ks. Raciborskiego wynikają z prac historyków).

[RafalS]

Witam, pani Jarzębowska to rodzona siostra p. Błażejewskiej. Co do pokrewienstwa to raczej zbieg okolicznosci. Nazwisko Kowalski bylo i jest bardzo popularne. w sasiedniej Cegielni są np. dwie rodziny Kowalskich.
P.s. Wspomniany przez kogoś Jaworski, pochodził prawdopodobnie z Kruszczewa lub gdzis w poblizu (teren gminy Stara Biała), ożenił się córką dziedzica z Turzy, na tym weselu była moja prababcia, mogl to byc rok ok miedzy 1910 a 1930,duza robiezosc ale ciezko jest ustalic dokladna date.

[andrzej2110]

Postanowiłem zrobić plan zabudowań dworskich http://images39.fotosik.pl/1997/8224e99dd7265c74.jpg

1 to lokalizacja dworu (według mnie). W kółku zaznaczyłem miejsce w którym wykopywałem kamienie. Ich układ wskazywał ze jest to narożnik budynku.
2 to zachowana do dziś kamienna piwnica
3 to czworaki. Nie wiem jak wyglądał budynek wiec tak zaznaczyłem
4 to zabudowania gospodarcze według układu z mapy w 1 poście tego tematu.

Mapa z pierwszego posta wskazuje ze drogi miedzy szkoło a OSP (działka 130) wtedy nie było co by miało sens gdyż jest tam dość stroma górka. Wjazd był zapewne obok dworu oraz z drogi równoległej do tej przy której był dwór (działka 97). Ona prowadzi do "Szczepankowa"

Rafale szkoda ze nie możesz upublicznić tych nagrań. A może ktoś w Turzy ma jakieś stare zdjęcia gdzie w tle widać któreś z zabudowań dworskich??

[konwalia]

Ponieważ nie ma oddzielnego wątku o majątku w Turzy Wielkiej, a pewna rzecz zwróciła dziś moją uwagę, pozwolę sobie w tym miejscu wtrącić swoje trzy grosze. Ostatnimi właścicielami Turzy Małej byli Kowalewscy i takie samo nazwisko nosili właściciele Turzy Wielkiej sto lat wcześniej. Na przełomie XVIII/ XIXw. dobra należały do Hilarego Kowalewskiego zm. w 1813r., następnie do jego dzieci Grzegorza, Piotra i Maryanny Kowalewskich. W 1826 r. właścicielem został na krótko Mateusz Kowalewski. Czy to przypadkowa zbieżność nazwisk? Nie sądzę. Prawdopodobnie była to rodzina od pokoleń osiadła na tych terenach.

[skowron1980]

Na zdjęciach wspominane we wcześniejszych postach kamienne piwnice należące do dworskich czworaków oraz wbity w drzewo metalowy element, do którego przymocowany był sygnalizujący rozpoczęcie pracy lemiesz.

[andrzej2110]

Odgrzewam kotleta no ale

Jedno z duch dużych drzew z czasów dworskich już nie rośnie. Zdjęcie z 9 lipca 2015 roku
https://scontent-fra3-1.xx.fbcdn.net/hp ... e=576A1EB7