Tradytor | forum

Niewiele zachowało się z kompleksu dworskiego w Kamienicy. Drewniany dwór z XVIII wieku rozebrany został jeszcze w roku 1965. Mimo, że nie upłynęło nawet pięćdziesiąt lat trudno dziś odtworzyć jego wygląd. Wiadomo, że jego ostatnim przedwojennym mieszkańcem, a zarazem właścicielem wsi w latach 1903-1939 był Józef Knaap. W roku 1987, celem ratowania tego co jeszcze zostało, ochroną konserwatorską objęto pozostałości XVIII-wiecznego parku krajobrazowego. Niestety, mimo że park wciąż figuruje w rejestrze zabytków, podczas mojej zeszłorocznej wizyty nie natrafiłem na żaden ślad tego założenia. Z pewnością z powierzchni ziemi zniknęła kasztanowo-lipowa aleja dojazdowa. Być może jakąś pozostałość parku stanowią obrzeżne drzewa porastające dolinę przepływającego w pobliżu strumienia, nie można tu jednak mówić o jakiejkolwiek widocznej pozostałości regularnego, przemyślanego założenia. Z zabudowań folwarku udało mi się odszukać jedynie porośniętą ruinę jednego z budynków gospodarczych, z lewej strony brukowanej drogi wjazdowej. I jeszcze tylko przydrożna kapliczka. Na szczęście odnowiona i zadbana - już wkrótce tylko ona przypominać będzie o dawnym dworskim majątku.

Jak twierdzi gospodarz jednego z najbliżej położonych zabudowań, należąca do niego piwnica to również dworska pozostałość. Poprosiłem, aby zaprosił mnie do środka: Mój rozmówca twierdzi, że mieszkał w dawnym dworze. Wskazał mi miejsce, w którym dokładnie dwór stał. Miejsce to porastają teraz drzewa i krzewy. Kamień leżący na skraju tych zarośli ponoć - zdaniem gospodarza, stanowił element dworu (być może część fundamentu). Kapliczka obecnie posiada "oblamówkę" innego koloru.

W 1900 roku w gazecie "Echa Płockie i Łomżyńskie" (nr 79, z 20.09/03.10) ukazało się ogłoszenie o wystawieniu na sprzedaż folwarku Kamienica. Jego treść podaję w oryginalnym brzmieniu: "włók 19, budowla murowana, duży dom mieszkalny, obfity torf. Drzewo na własną potrzebę. Cena 4.000 rb za włókę bez żadnych wyłączeń".

W 1857r. dobra Kamienica nabył Felicjan Sokołowski (od swojego ojca Ignacego Sokołowskiego).

ps. Ignacy Sokołowski (1788-1858r.)- sędzia, dziedzic dóbr Kamienica, Lenie i Sobowo. Jego pośmiertna tablica znajduje się w kościele w Sobowie.

Epitafium z kościoła w Sobowie

Odrobinę światła na wygląd dworu w Kamienicy rzuca zapomniany dziś pisarz Józef Korzeniowski (nie mylić z Józefem Konradem Korzeniowskim, znanym jako Joseph Conrad), który obok licznych opublikowanych wierszy, powieści i utworów scenicznych pozostawił po sobie rękopis „Dziennika z podróży wizytacyjnej po Królestwie z r. 1849 w 7 listach”, dziś dostępny pod adresem: http://www.dbc.wroc.pl/dlibra/doccontent?id=5701
Tam, we fragmencie opisującym przejazd autora z Płocka do Dobrzynia nad Wisłą czytamy: „Najpiękniejsza wieś nazywa się Kamienica p. Sokołowskiego. Ma dwór z wysokim łamanym dachem, dosyć zabudowań, ale nic w tym nie ma miejskiego. Za domem jest piękny parów należący do ogrodu, w nim śliczna dolinka, zielona i przerżnięta rzeczką, która spieszy jak szalona do Wisły, nie wiedząc, że tam zginie.”
Warto dodać, że autor wcale nie był skory do takich entuzjastycznych ocen i np. mijane podpłockie wsie skwitował słowami „nie masz może w całej Polsce brzydszego kawałka ziemi”. Z kolei dość obszerną relację z Płocka zamknął zdaniem: „Ale dość już o Płocku, w którym jedną tylko widziałem ładną kobietę i gdzie jest jedna księgarnia, w której sprzedają parasolki”. Zachęcam do lektury.

A oto i sam dwór ("w pełnej krasie" chciałoby się napisać - niestety nie w pełnej krasie, a w kondycji mocno schyłkowej, zapewne krotko przed rozbiórką). Fotografie pochodzą z dokumentacji konserwatorskiej udostępnionej w serwisie https://zabytek.pl - jeśli ktoś jeszcze nie korzystał gorąco polecam. Poniżej stajnia, której skąpe pozostałości pokazuje jedno z zamieszczonych w niniejszym wątku zdjęć.