Mogiła powstańców styczniowych - Ligowo (pow. sierpecki)

Awatar użytkownika
Thomas
Moderator globalny - Stowarzyszenie
Posty: 1509
Rejestracja: wt gru 01, 2009 8:40 pm
Kontakt:

Mogiła powstańców styczniowych - Ligowo (pow. sierpecki)

Postautor: Thomas » sob cze 05, 2010 2:02 pm

Na miejscowym cmentarzu do niedawna znajdował się żeliwny pomnik-kapliczka z figurą Matki Bożej wewnątrz. Była to dosyć duża, ale mocno skorodowana konstrukcja. Wedle przekazu, to w tym miejscu pochowano poległych żołnierzy w powstaniu styczniowym.

W pobliskim Koziołku 16 IV 1863 roku, doszło do bitwy powstańczej. Ksiądz proboszcz, Ignacy Małkiewicz zebrał ciała 16 poległych i zorganizował im patriotyczny pogrzeb w kościele w Ligowie. Wielu powstańców, którzy przeżyli, zostało skazanych na zesłanie do Rosji. W krótki czas po tym, wzniesiono na cmentarzu w/w kapliczkę. Na przełomie 2006 i 2007 roku kapliczkę rozebrano. Pozostał potężny postument i żeliwna ramka - podstawa dawnej kapliczki, do której obecnie wstawia się krzyże ze zlikwidowanych grobów. "Pomnik" nie posiada żadnej inskrypcji, dotyczącej charakteru tego miejsca.

Problem z tym miejscem jest taki, że niewielu chce "uwierzyć" w jego historyczność. Poprzedni proboszcz twierdził, że to nie jest pomnik powstańców, bo nikt nie wie gdzie są pochowani. Podobnie twierdzi pani wójt (w rozmowie 2 lata temu).

Zasłyszałem historię, że pewne starsze panie, spotkane przez znajomego przy tym miejscu, stwierdziły, że to może być pomnik powstańców, bo przed II wojną przychodziły tu ze szkołą i opiekowały się tą mogiłą, paliły znicze, kładły kwiaty. Podobno dyskusję przerwał nadchodzący mężczyzna (kościelny?), który powiedział, że to nieprawda, że jest to grób jakiejś dziedziczki, a nie powstańców.
(Swoją drogą trochę duży pomnik jak na dziedziczkę (prawie 15x15 metrów!)).

Obecnie betonowa płyta pokrywająca pomnik (15x15m) jest potłuczona i mocno zdezelowana. Gromadzi się na niej stare krzyże ze zlikwidowanych grobów. Obawiam się, że brak zainteresowania ze strony gminy i proboszcza może doprowadzić do całkowitej dewastacji.

Pomnik przed rozbiórką:
Spoiler:
Stan na 2008 rok:
Spoiler:
Ostatnio byłem tam 2 lata temu. Nie wiem jak to dziś wygląda, ale na pewno nie jest lepiej niż to widać na załączonych obrazkach.
Awatar użytkownika
michalziem
Posty: 123
Rejestracja: czw cze 03, 2010 10:42 pm
Lokalizacja: Źródła

Re: Mogiła powstańców styczniowych - Ligowo (pow. sierpecki)

Postautor: michalziem » sob cze 05, 2010 4:29 pm

jeśli dobrze mi się miejsce kojarzy to płyta została oczyszczona z tego wszystkiego co na niej rosło i na środku jest składowisko krzyży,
Fotki: (większe ma e-maila)
mogila.jpg
mogila.jpg (116.4 KiB) Przejrzano 11594 razy
mogila (1).jpg
mogila (1).jpg (99.1 KiB) Przejrzano 11594 razy
... a poza tym nigdy się już chyba nie spotkamy,
niech Cie pancerz i moje myśli od pocisków bronią...
Awatar użytkownika
michalziem
Posty: 123
Rejestracja: czw cze 03, 2010 10:42 pm
Lokalizacja: Źródła

Re: Mogiła powstańców styczniowych - Ligowo (pow. sierpecki)

Postautor: michalziem » sob cze 05, 2010 4:49 pm

Bitwa pod Koziołkiem 16 kwietnia 1864r, na podstawie: "Dzieje Sierpca i Ziemi Sierpeckiej"

Oddział, który na kilka dni zatrzymał się we wsi Koziołek był pod dowództwem Teofila Wiktora Jurkowskiego (naczelnika wojennego powiatu lipnowskiego). Odział miał 140 powstańców. Powstańcy byli jednolicie umundurowani w brunatne czamarki (długi płaszcz) oraz w czerwone konfederatki z białym orłem. Partia Jurkowskiego była dobrze wyposażona w uzbrojenie, a nawet dysponowała zapasami broni palnej. Składała się z kompanii sztrzelców, kosynierów i szwadronu jazdy.

Rosjanie pod dowództwem kapitana Prowalskiego zaatakowali powstańców 16 kwietnia 1864r. o godzinie czwartej po południu, prawdopodobnie naprowadzeni na obóz powstańców w miejscowosci Koziołek przez szpiega. Wywiązała się strzelanina. Zaatakowani z 4 stron powstańcy dosyć długo bronili się. Niestety powstańcy nie mogąc wytrzymac natarcia Rosjan rzucili się do uczieczki, pościg za powstańcami trwał jeszcze wiele godzin i dopiero o szóstej rano następnego dnia dowódca rosyjski zaniechał gonitwy za partyzantami. Straty powstańców były duże. Rosjanie przejęli tabory z zapasami amunicji a także 60 sztucerów nadesłanych z Poznania, 25 koni, kotły do wyrabiania prochu i ołowiu. W ręce wroga dostała się też kapliczka obozowa i sztandar powstańczy. W bitwie pod Koziołkiem ponadto kilkunastu partyzantów zastało rannych. Byli leczeni w szpitalu w Lipnie, innymi zaopiekowali się okoliczni ziemianie i leczyli ich w domach. Po klęsce pod Koziołkiem w województwie płockim nie istniał już żaden większy oddział partyzancki.
Jeszcze tego samego dnia proboszcz parafi ligowskiej ks. Jgnacy Małkiewicz zebrał ciała 16 poległych i zorganizował im pogrzeb na cmentarzu w Ligowie.
Siedemnasty zabity powstaniec zostal pochowany na cmentarzu w Borku w Skepem.

W bitwie pod Koziolkiem między innymi uczestniczyli:
Julia Preibiszówna z Poznania z potyczki wyszła bez szwanku a nawet udało jej się uniknąc niewoli
Andrzej Kolankowski, szlachcic zagrodowy z Ligowa
Jan Barski z Ligówka
Jan Bajarski z Ligówka
Walenty Zawadzki z Ligówka
Michal Majewski własciciel Gójska
Marcin Walerski chłop z Borowa
Michal Krukowski owcarz z Malanowa wzięty do niewoli i skazany na wygnanie w głąb Rosji

W bitwie zginęło 17 powstańców
między innymi:
ks. A. Rymarkiewicz kapelan oddziału
Józef Rakowski, lat 45 majster blacharski z Sierpca
Edward Olszewski. lat 23 syn wójta gminy Sierpc
Henryk Dąbrowski lat 31
Ostatnio zmieniony czw lis 11, 2010 6:52 pm przez Thomas, łącznie zmieniany 2 razy.
... a poza tym nigdy się już chyba nie spotkamy,
niech Cie pancerz i moje myśli od pocisków bronią...
Awatar użytkownika
Thomas
Moderator globalny - Stowarzyszenie
Posty: 1509
Rejestracja: wt gru 01, 2009 8:40 pm
Kontakt:

Re: Mogiła powstańców styczniowych - Ligowo (pow. sierpecki)

Postautor: Thomas » czw lis 11, 2010 7:13 pm

Pojawiają się dziwne rozbieżności, co do liczby osób pochowanych w mogile, ich nazwisk. Pragnę to uściślić.
Na podstawie aktów zgonów Parafii Ligowo na rok 1863, numery od 51 do 66 ustaliłem, że pod Koziołkiem, 16 kwietnia 1863 roku poległo 16 powstańców.

Treść aktu (przykładowo, pierwszego o numerze 51/1863) brzmi:

Koziołek/51
Działo się we wsi Ligowie dnia dziewiętnastego kwietnia tysiąc ośmset sześćdziesiątego trzeciego roku o godzinie pierwszej po południu. Stawili się Grzegorz Chmielewski, Organista, lat pięćdziesiąt dwa i Alojzy Pęski, Zakrystyan, lat siedemdziesiąt trzy obydwaj tu w Ligowie zamieszkali i oświadczyli, że w dniu szesnastym bieżącego miesiąca i roku o godzinie piątej po południu w potyczce z Wojskiem Cesarsko Rosyjskiem w borach dóbr Skępe do Koziołka należących umarł Józef Rakowski, majster profesyi blacharskiej, lat czterdzieści pięć liczący, w Mieście Sierpcu zamieszkały, urodzony w Płocku, z niegdy Jakóba i żyjącej Katarzyny, małżonków Rakowskich, zostawiwszy po sobie owdowiałą Żonę Małgorzatę z Szczaplińskich. Po przekonaniu się naocznie o zejściu Józefa Rakowskiego oraz z upoważnienia Sądu Policyi Prostej Okręgu Lipnowskiego z dnia siódmego/dziewiętnastego miesiąca i roku bieżących, rozpoznanie osoby poległej dopełniającego, akt ten stawającym przeczytawszy, a następnie przez nasz i pierwszego stawającego podpisany został, drugi zaś stawający oświadcza, iż pisać nie umie. -

Ksiądz Ignacy Małkiewicz Proboszcz
Ligowski utrzymujący Akta Stanu
Cywilnego. - G. Chmielewski


Wszystkie akta napisane są mniej-więcej w takiej formie. Wypiszę teraz najważniejsze dane z szesnastu aktów przeze mnie znalezionych:
01[51] - Józef Rakowski, majster profesyi blacharskiej, lat czterdzieści pięć
02[52] - Henryk Dąbrowski, lat trzydzieści jeden, syn małżonków Dąbrowskich, właścicieli folwarku Benedyktyńskiego w Płocku
03[53] - Stefan Konopski, lat dwadzieścia cztery, syn małżonków Konopskich, właścicieli nieruchomości w Płocku
04[54] - Józef Jasiński, pokojowy z [...], lat czterdzieści sześć
05[55] - Edward Szarewicz, lat dziewiętnaście, syn małżonków Szarewiczów, Dziedziców Dóbr Kaczorowy w Powiecie Płockim
06[56] - Edmund Olszewski, pisarz prywatny Wójta Gminy Sierpc, lat dwadzieścia trzy
07[57] - Romuald Kozłowski, lat trzydzieści óśm
08[58] - Augustyn Rymarkiewicz, kleryk księży Bernardynów z Klasztoru Skępskiego
09[59] - Wojciech Zieliński, syn Teofila, Urzędnika Dyrekcyi Szczegółowej z Płocka
10[60] - swego imienia Szymański, majster profesyi sowieckiej[?] z Płocka
11[61] - Władysław Dobrowolski, lat ośmnaście, Uczeń Szkół Gimnazyalnych Płockich
12[62] - Jan Trzciński, lat dziewiętnaście, rodem z Kraszewa, Parafii Raciąż
13[63] - Władysław Kułak, lat dwadzieścia dwa, urodzony w Mokotowie, Guwerner z Wielgiego
14[64] - z imienia, nazwiska i pochodzenia niewiadomy
15[65] - z imienia, nazwiska i pochodzenia niewiadomy
16[66] - z imienia, nazwiska i pochodzenia niewiadomy

Według strony Skępego http://skepe.pl/strona/index.php?option ... &Itemid=72 w Borku, w Skępem pochowano wszystkich powstańców spod Koziołka, co wydaje się być bzdurą. Podane przez Michała wcześniej informacje mówią o jednym pochowanym w Borku. Tylko który z nich? Może kapelan?
Awatar użytkownika
michalziem
Posty: 123
Rejestracja: czw cze 03, 2010 10:42 pm
Lokalizacja: Źródła

Re: Mogiła powstańców styczniowych - Ligowo (pow. sierpecki)

Postautor: michalziem » pt lis 12, 2010 1:33 pm

ze strony www.parafialigowo.pl
"W tej nierównej walce pod Koziołkiem o wyzwolenie Ojczyzny, swoje życie poświęciło 17 powstańców pochodzących z ligowskiej parafii... Ks. proboszcz Ignacy Małkiewicz, dołożył wszelkich starań, aby móc pochować powstańców. Po uzyskanym pozwoleniu, zebrał ciała 16 poległych, aby zgodnymi honorami, pochować tych, którzy oddali życie za Ojczyznę. Uroczystości pogrzebowe odbyły się 19 kwietnia w kościele w Ligowie. Na miejscowym cmentarzu wzniesiono pomnik - kapliczkę z figurą Matki Boskiej, miejsce spoczynku poległych żołnierzy. Obecnie pozostała tylko betonowa ramka, pośrodku z żeliwnym krzyżem."

ja jak przeczytałem na stronie skepe.pl ze w Borku są pochowani powstańcy polegli w potyczce pod koziołkiem to od razu pomyślałem ze chodzi tylko o tego 1 i na stronie skepe.pl jest pewna nieścisłość bo na stronie www.skepe.pl pisze:
"Tutaj pochowani zostali polegli powstańcy w bitwie pod Koziołkiem, niedaleko Skępego w dniu 16 kwietnia 1863 r."

ale dalej coś jest nie teges bo jak kapelan został pochowany w Skępem (co jest bardzo prawdopodobne bo jak sam napisałeś był klerykiem w klasztorze w Skępem) to na twojej liście zostanie 15 osób a w książce "Dzieje Sierpca i Ziemi Sierpeckiej" i na stronie parafii Ligowo pisze że w Ligowie zostało pochowanych 16 poległych... być morze ja czegoś nie zrozumiałem lub coś pokręciłem ale nie wydaje mi się

wracając do tekstu ze strony parafii Ligowo to też jest coś
" W tej nierównej walce pod Koziołkiem o wyzwolenie Ojczyzny, swoje życie poświęciło 17 powstańców pochodzących z ligowskiej parafii. " czyli ze co? wszyscy polegli byli z parafii Ligowo? to chyba nie jest prawda
... a poza tym nigdy się już chyba nie spotkamy,
niech Cie pancerz i moje myśli od pocisków bronią...
Awatar użytkownika
Thomas
Moderator globalny - Stowarzyszenie
Posty: 1509
Rejestracja: wt gru 01, 2009 8:40 pm
Kontakt:

Re: Mogiła powstańców styczniowych - Ligowo (pow. sierpecki)

Postautor: Thomas » pt lis 12, 2010 2:41 pm

Tak jak mówię.
Dla mnie najwiarygodniejszym źródłem są Akta Stanu Cywilnego. To, że w jednej książce jest tak, a w drugiej inaczej sprawia, że przyjmujemy często do wiadomości rzeczy, nie potwierdzone konkretnymi przykładami.
Ks. Małkiewicz prowadząc Księgę Zejść Parafii Ligowskiej robił to skrupulatnie. Jak czytamy organista i zakrystian dość szczegółowo ustalili nazwiska i tożsamość poległych, a z czego widzimy żaden z nich nie miał z Ligowem nic wspólnego (spójrzmy na komentarze przy nazwiskach poległych), większość pochodziła z Płocka.
Ks. Małkiewicz zebrał i pochował 16 ciał.
Skąd jest informacja o ciele 17stym? - może być to prostsze niż nam się wydaje. Powstaniec umarł później w wyniku odniesionych ran. Z pola bitwy zdołał uciec, może w kierunku Skępego i tam zmarł nie otrzymawszy pomocy, a że było to na terenie parafii Skępskiej, to tam utworzono Akt Zgonu i tam go pochowano.
To jest łatwe do sprawdzenia. Wystarczy przejrzeć Księgę Stanu Cywilnego Parafii Skępe (Archiwum we Włocławku) na miesiące kwiecień, może maj 1863.
Sprawa się wyjaśnia.
Awatar użytkownika
michalziem
Posty: 123
Rejestracja: czw cze 03, 2010 10:42 pm
Lokalizacja: Źródła

Re: Mogiła powstańców styczniowych - Ligowo (pow. sierpecki)

Postautor: michalziem » sob lis 13, 2010 7:58 pm

dziś będąc na cmentarzu w ekstremalnych warunkach, robiąc zdjęcia z danielem, rozmawialiśmy o mogile,, pewna pani powiedziała "najpierw ją zdemontowali i postawili na brzegu mogiły,aby pewnie, któregoś dnia ją wywieźć" dalsze losy kapliczki są nie znane...
... a poza tym nigdy się już chyba nie spotkamy,
niech Cie pancerz i moje myśli od pocisków bronią...
Awatar użytkownika
Thomas
Moderator globalny - Stowarzyszenie
Posty: 1509
Rejestracja: wt gru 01, 2009 8:40 pm
Kontakt:

Re: Mogiła powstańców styczniowych - Ligowo (pow. sierpecki)

Postautor: Thomas » pn kwie 16, 2012 1:07 pm

Dziś, około godziny piątej po południu mija 149 rocznica starcia pod Koziołkiem.

Nasze plany zadziałania przy mogile stanęły w martwym punkcie. Zabrakło kazeta, który sprawą był żywo zainteresowany, rozmowy z proboszczem też odwleczone również stanęły na niczym, a sami nic nie zdziałamy.

Pozostaje nadzieja, że za rok będzie można przybyć na uporządkowaną i oznakowaną już mogiłę, w okrągłą, 150 rocznicę walk powstańczych. Stanie się tak jednak dopiero, gdy urzędnikom gminnym, o czym wspominał rok temu proboszcz z Ligowa, uda się coś zdziałać na za rok. Byłoby pięknie.


Dziś pozostaje nam modlitwa, zapalenie zniczy i powiedzenie głośno:
CZEŚĆ ICH PAMIĘCI!
Awatar użytkownika
Nieostatni
Posty: 645
Rejestracja: pt wrz 24, 2010 10:49 pm
Lokalizacja: W-wa (rzut beretem)

Re: Mogiła powstańców styczniowych - Ligowo (pow. sierpecki)

Postautor: Nieostatni » pn kwie 16, 2012 4:30 pm

Na godzinę przed 149 rocznicą potyczki pod Koziołkiem wstawiam i ja swój mikro wkład.
ScreenShot073 Tradytor, Koziołek 16.04.1863r.jpg
ScreenShot073 Tradytor, Koziołek 16.04.1863r.jpg (87.67 KiB) Przejrzano 11316 razy
Bitwy i potyczki 1863 - 1864 - na podstawie materiałów drukowanych i rękopiśmiennych Muzeum Narodowego w Rapperswilu - opracował Stanisław Zieliński. Proszę próbować dostępne w Wielkopolskiej Bibliotece Cyfrowej http://www.wbc.poznan.pl/dlibra str.234 komp. lub str.230 oryginał. Dostępny jest też: Spis chronologiczny i alfabetyczny bitew i potyczek 1863 - 1864.
Cześć i chwała poległym!

Nieostatni
Awatar użytkownika
michalziem
Posty: 123
Rejestracja: czw cze 03, 2010 10:42 pm
Lokalizacja: Źródła

Re: Odbudowa mogiły powstańców '63 - Ligowo (pow. sierpecki)

Postautor: michalziem » czw lis 01, 2012 6:51 pm

Z radością w sercu pragnę Was poinformować, że warstwa spękanego cementu jest zebrana, mogiłą oszalowana, położone jest zbrojenie i wszystko wygląda jak by czekało na wylewkę nowego betonu :)
... a poza tym nigdy się już chyba nie spotkamy,
niech Cie pancerz i moje myśli od pocisków bronią...
Awatar użytkownika
Thomas
Moderator globalny - Stowarzyszenie
Posty: 1509
Rejestracja: wt gru 01, 2009 8:40 pm
Kontakt:

Re: Mogiła powstańców styczniowych - Ligowo (pow. sierpecki)

Postautor: Thomas » ndz lis 25, 2012 10:15 pm

Z ogromną radością prezentuję zdjęcia wykonane dziś w Ligowie.
Serce rośnie, gdy widać, że władze kościelne i samorządowe wespół pracując, chcą na 150 rocznicę wybuchu styczniowego zrywu upamiętnić należycie miejsce pochówku poległych pod Koziołkiem.
DSC_5624.jpg
DSC_5624.jpg (155.34 KiB) Przejrzano 11283 razy
DSC_5629.jpg
DSC_5629.jpg (137.79 KiB) Przejrzano 11283 razy
DSC_5630.jpg
DSC_5630.jpg (119.85 KiB) Przejrzano 11283 razy
Niechaj Polska zna, jakich synów ma!
Awatar użytkownika
Jacek&Agatka
Stowarzyszenie
Posty: 670
Rejestracja: wt kwie 13, 2010 8:21 pm

Re: Mogiła powstańców styczniowych - Ligowo (pow. sierpecki)

Postautor: Jacek&Agatka » wt sty 01, 2013 2:26 pm

Kolejny etap prac - relacja z dzisiaj:
Załączniki
IMG_1785.JPG
IMG_1785.JPG (117 KiB) Przejrzano 11257 razy
IMG_1786.JPG
IMG_1786.JPG (100.38 KiB) Przejrzano 11257 razy
IMG_1787.JPG
IMG_1787.JPG (139.31 KiB) Przejrzano 11257 razy
IMG_1788.JPG
IMG_1788.JPG (154.13 KiB) Przejrzano 11257 razy
IMG_1789.JPG
IMG_1789.JPG (160.08 KiB) Przejrzano 11257 razy
AGATA
Awatar użytkownika
Jacek&Agatka
Stowarzyszenie
Posty: 670
Rejestracja: wt kwie 13, 2010 8:21 pm

Re: Mogiła powstańców styczniowych - Ligowo (pow. sierpecki)

Postautor: Jacek&Agatka » wt sty 01, 2013 2:28 pm

cd
Załączniki
IMG_1790.JPG
IMG_1790.JPG (158.31 KiB) Przejrzano 11256 razy
IMG_1791.JPG
IMG_1791.JPG (143.68 KiB) Przejrzano 11256 razy
IMG_1792.JPG
IMG_1792.JPG (99.86 KiB) Przejrzano 11256 razy
IMG_1793.JPG
IMG_1793.JPG (104.65 KiB) Przejrzano 11256 razy
IMG_1794.JPG
IMG_1794.JPG (91.84 KiB) Przejrzano 11256 razy
AGATA
Awatar użytkownika
Jacek&Agatka
Stowarzyszenie
Posty: 670
Rejestracja: wt kwie 13, 2010 8:21 pm

Re: Mogiła powstańców styczniowych - Ligowo (pow. sierpecki)

Postautor: Jacek&Agatka » pt kwie 12, 2013 9:47 pm

Drodzy Tradytorzy! Pod moją strzechę trafiło zaproszenie, którego treść zamieszczam poniżej. Myślę, że warto przyjechać 28 kwietnia do Ligowa i wziąć udział w tych szczególnych obchodach 150 rocznicy wybuchu powstania.
Załączniki
IMG_0015.JPG
IMG_0015.JPG (40.23 KiB) Przejrzano 11226 razy
IMG_0014.JPG
IMG_0014.JPG (45.1 KiB) Przejrzano 11226 razy
AGATA
Awatar użytkownika
Thomas
Moderator globalny - Stowarzyszenie
Posty: 1509
Rejestracja: wt gru 01, 2009 8:40 pm
Kontakt:

Re: Mogiła powstańców styczniowych - Ligowo (pow. sierpecki)

Postautor: Thomas » ndz kwie 28, 2013 8:43 pm

Mogiła odbudowana, odsłonięta, poświęcona.
Uroczystości 28 kwietnia A.D. 2013 roku wypadły znakomicie. Serce rośnie, kiedy widzi się tak duże społeczne chęci i zaangażowanie wielu, dla uczczenia tradycji pokoleń.

Relacja i więcej zdjęć już niebawem.
DSC_6752.JPG
DSC_6752.JPG (431.75 KiB) Przejrzano 11201 razy
Awatar użytkownika
xtzaba
Posty: 43
Rejestracja: pt gru 14, 2012 4:53 pm
Lokalizacja: ZIELONKI k. PŁOCKA

Re: Mogiła powstańców styczniowych - Ligowo (pow. sierpecki)

Postautor: xtzaba » wt kwie 30, 2013 10:17 pm

Wdzięcznem jestem i czołem biję Waszmościom...
KU CHWALE OJCZYZNY
Awatar użytkownika
Thomas
Moderator globalny - Stowarzyszenie
Posty: 1509
Rejestracja: wt gru 01, 2009 8:40 pm
Kontakt:

Re: Mogiła powstańców styczniowych - Ligowo (pow. sierpecki)

Postautor: Thomas » pn maja 06, 2013 1:39 pm

Relacja z uroczystości ligowskich - http://www.sierpc.com.pl/news-news-1365 ... -04-2013-r i więcej zdjęć.

Wróć do „Mogiły i miejsca straceń”

Kto jest online

Użytkownicy przeglądający to forum: Obecnie na forum nie ma żadnego zarejestrowanego użytkownika i 2 gości