Brzozów Stary jest miejscem gdzie zginęli pierwsi cichociemni na polskiej ziemi. Zrzut miał miejsce w nocy 27/28 grudnia 1941 r. - akcja nosiła kryptonim "Jacket". Cichociemni – spadochroniarze AK-Ekipa Jacket byli trzecią z kolei ekipą Cichociemnych, ale pierwszą przeznaczoną do dywersji. Od początku mieli jednak pecha. Lot zarządzono wcześniej niż przewidywano. W wyniku niespodziewanego rozkazu otrzymali też 12 tzw. „gwoździ”, każdy wagi ponad kilogram, co zmusiło dowódcę grupy do podjęcia decyzji, by rozdzielić je między trzech CC, a zbędne rzeczy lub garderobę załadować do worka i zrzucić, jako siódmego skoczka. Wreszcie w ostatniej chwili poinformowano ich, że zrzut odbędzie się „na dziko”, ponieważ placówka odbiorcza w kraju została odwołana.
Wystartowali 27 grudnia o 19.30 z Anglii. Mieli być zrzuceni między Bolimowem, a Skierniewicami. Lecieli trasą nr 1. Nad Danią zostali ostrzelani. Uratowało ich pikowanie w dół. Dochodziła 2.30 (28 grudnia 1941 roku), gdy Jurecki przypomniał kolejność skoków i zbiórki już na ziemi. Sam zrzut nastąpił szybko i sprawnie. Potem jednak sytuacja się skomplikowała. Jurecki spadając uderzył całym ciałem w drzewo, zawiesił się na nim i stracił przytomność. Koledzy znaleźli go dopiero nad ranem. Ocucili i ściągnęli na ziemię. Wymiotował krwią i narzekał na ostry ból głowy. Jego spadochronu nie dało się zdjąć. Podobnie było z workiem. Wtedy Jurecki zadecydował, że zostaje ze Świątkowskim na miejscu, by usunąć ślady. Pozostałym skoczkom polecił iść do wsi, przysłać ludzi do pomocy, a potem udać się do Skierniewic.
Niestety pilot się pomylił. Zrzut nastąpił na las przy szosie Wszeliwy - Sanniki, na terenie przyłączonym do Rzeszy, a nie w Generalnej Guberni. Przekonali się o tym wkrótce „Kotwicz”, „Wania”, „Celt” i „Buka”, którzy po wyjściu z lasu natknęli się na straż graniczną. Niemcy zaprowadzili ich do strażnicy we Wszeliwach. Tam doszło do walki, w czasie której zabito 3 Niemców, a „Kotwicz” (Kalenkiewicz) został ranny.
Po zdobyciu koni z wozem CC pojechali w stronę Łowicza. Potem przesiedli się na inny wóz, a kiedy dotarli do szosy Łódź - Łowicz rozdzielili się. Kurierzy poszli swoją drogą, a „Wania” i „Kotwicz” udali się na punkt kontaktowy w Domaniewicach. Wkrótce, chociaż każdy osobno, dotarli do Warszawy i włączyli się do walki zbrojnej z okupantem.
„Orawa” i „Amurat” polegli w Brzozowie. Tak ostatnie chwile ich życia wspomina Cichociemny Stefan Bałuk: „Działo sie to w grudniu 1941 roku. Wówczas nikt z mieszkańców wsi nie wiedział, kim byli dwaj nieznajomi, którzy zjawili się niespodziewanie w Brzozowie i zwrócili na siebie uwagę mężczyzn odwalających śnieg. Przybyli od strony Wszeliw. Odprowadzano ich wzrokiem i szeptano: >>To pewnie komisarze<<. Przeszli spokojnie całą wieś, minęli budynek plebanii, gdzie mieścił się budynek straży granicznej (w tej chwili nie było na zewnątrz wartownika), doszli do budynku, gdzie strażnicy mieli swoją sypialnię i jadalnię. Wewnątrz kilku spało, a paru szykowało się do zmiany warty na granicy, która biegła wzdłuż szosy Wszeliwy - Sochaczew. I tu się zaczęło.
Od parku szedł jeden z celników. Był bez broni bo szykował się na urlop. Już ich minął, lecz nagle odwrócił się i chyba zażądał dokumentów, bo jeden z zatrzymanych sięgnął ręką do wewnętrznej kieszeni palta. W tym momencie padły strzały. Niemiec upadł. Na odgłos strzału wszyscy strażnicy w sypialni porwali się, chwycili za broń i z krzykiem: >>Polnische banditen<< wybiegli do parku. Z plebanii również biegli celnicy i ruszyli w pościg za uciekającymi w stronę czworaków Polakami. Gdy ci ostatni dobiegli do kapliczki, natknęli się na dwóch strażników, którzy wypadli z pobliskiej chaty. Zaczęła się strzelanina. Nieznani przybysze skryli się za murem budynku i strzelali zza węgła. Niemcy byli w lepszej sytuacji, bo mieli karabiny i zasłaniał ich cementowy krąg studni. Jeden z celników zaszedł Polaków z boku i oddał celny strzał. Ten wysoki (Świątkowski) upadł. Ten drugi (a więc Jurecki) wiedząc, że kolega nie żyje, zaczął biec w kierunku dworskiej obory. Ostrzeliwali go strażnicy ukryci w parku. W tym momencie z dworskiej obory wyjechał wóz z mlekiem. Koń spłoszony strzałami zboczył w pole. Przerażony woźnica Wł. Lelonek uciekł z wozu, na który wskoczył teraz Cichociemny. Kule trafiają jednak w konia. Szansa ucieczki przepadła. Kula dosięgła również Jureckiego. Ranny spada z wozu. Rozumie, że nie ma już dla niego żadnego ratunku. Odbiera sobie życie. Strażnicy ostrożnie podchodzą i dla pewności kilka razy strzelają do martwego.
Ciała Cichociemnych poległych w Brzozowie Starym zbezczeszczono. Rozebrano ich do naga i pogrzebano w polu pod gruszą blisko strażnicy we Wszeliwach. Grunt zrównano, by nikt o nich nie pamiętał. Miejscowa ludność jednak zapamiętała to wydarzenie. Wielka to zasługa Stanisława Kasprzaka.
Po zakończeniu wojny latem 1945 roku zwłoki ekshumowano i pogrzebano na cmentarzu w Brzozowie Starym obok mogił Żołnierzy Września 1939 roku.
W 1991 roku odsłonięto i poświęcono obecną kwaterę Śp. „Orawy” i „Amurata”. Szkoła od 1992 roku nosi imię Żołnierzy AK Cichociemnych. W 1993 roku odbyła się oficjalna uroczystość nadania szkole imienia i poświęcenia sztandaru. Odsłonięto wówczas pamiątkową tablicę w kościele i głaz upamiętniający poległych Cichociemnych. W 2008 roku rozpoczęto budowę ścieżki dydaktycznej „Śladami Cichociemnych” i odsłonięto przy szkole tablicę informacyjną; „Szlak Pamięci Żołnierzy Cichociemnych” i „Historię zrzutu Jacket”.
Osoby przerzucone do kraju podczas tego zrzutu: dowódca por. naw. Mariusz Wodzicki, rtm. Marian Jurecki "Orawa", mjr dypl. Maciej Kalenkiewicz "Kotwicz", kpt. Alfred Paczkowski "Wania", kpt. Andrzej Świątkowski "Amurat", ppor. Tadeusz Chciuk "Celt" - kurier Delegatury Rządu na Kraj i kpr. Wiktor Strzelecki "Buka" - kurier Delegatury Rządu na Kraj.
Jako ciekawostkę można dodać, że właśnie podczas tego zrzutu zostały do kraju przerzucone osoby, które dostarczyły plan wykonania sztandaru dla 1. Samodzielnej Brygady Spadochronowej.
/za:Tablica informacyjna: Szlak Pamięci Żołnierzy Cichociemnych. Historia zrzutu „Jacket”./
- Stowarzyszenie TRADYTOR Forum Martyrologia i Pamięć Narodowa Miejsca Narodowej Pamięci Mogiły i miejsca straceń
- Szukaj
- Stowarzyszenie
-
- Dzisiaj jest śr kwie 17, 2024 12:54 am
- Strefa czasowa UTC+02:00
Mogiła Cichociemnych - Brzozów Stary (pow. sochaczewski)
Wróć do „Mogiły i miejsca straceń”
Przejdź do
- Regulamin, Informacje, FAQ
- ↳ Regulamin, FAQ
- Informator (aktualności)
- ↳ Stowarzyszenie TRADYTOR
- ↳ Planowane Wyprawy
- ↳ Informator lokalny
- ↳ Płock
- ↳ Sierpc
- ↳ Gostynin
- Zabytki militarne
- ↳ Fortyfikacje
- ↳ Twierdza Modlin
- ↳ Podziemia i fabryki
- ↳ Kompleks Riese
- ↳ Lotnictwo wojskowe
- ↳ Marynarka wojenna
- ↳ Militaria
- Architektura
- ↳ Rezydencje
- ↳ Zamki
- ↳ Pałace
- ↳ Dwory
- ↳ Obiekty sakralne
- ↳ Budowle kultowe i pamiątkowe
- ↳ Kapliczki i krzyże
- ↳ Pomniki
- ↳ Tablice pamiątkowe
- ↳ Budowle wodne
- ↳ Wieże ciśnień
- ↳ Mosty/wiadukty
- ↳ Zabudowania gospodarcze
- ↳ Wiatraki
- ↳ Młyny
- ↳ Spichlerze
- ↳ Folwarki
- ↳ Skanseny, Muzea
- ↳ Inne...
- ↳ Budynki mieszkalne
- ↳ Ratusze
- ↳ Bramy
- ↳ Wieże/Baszty
- ↳ Przemysłowe
- Martyrologia i Pamięć Narodowa
- ↳ Cmentarze wojenne i wojskowe
- ↳ Miejsca Narodowej Pamięci
- ↳ Mogiły i miejsca straceń
- ↳ Pomniki poległych, pomniki bohaterów
- ↳ Cmentarze cywilne
- ↳ Obozy i więzienia
- ↳ Niemieckie obozy koncentracyjne, niemieckie obozy zagłady
- ↳ Ślady poepidemiczne
- Peregrynacje
- ↳ Relacje z podróży
- ↳ Parki i ogrody
- ↳ Ciekawe miejsca
- ↳ Architektura natury
- ↳ Ciekawe wydarzenia
- Społeczności i kultury
- ↳ Ślady kultury żydowskiej
- ↳ Kirkuty
- ↳ Synagogi
- ↳ Inne zabytki materialne
- ↳ Ślady osadników i kolonistów
- ↳ Kościoły i domy modlitwy
- ↳ Cmentarze
- ↳ Osady
- Historia
- ↳ Historia
- ↳ Starożytność
- ↳ Średniowiecze
- ↳ Historia nowożytna
- ↳ I wojna światowa
- ↳ Międzywojnie
- ↳ II wojna światowa
- ↳ Po 1945 roku
- ↳ Archeologia
- ↳ Genealogia i heraldyka
- ↳ Legendy, mity, opowieści
- ↳ Biografie
- ↳ Pamiętniki, Wspomnienia
- Etnografia i przyroda
- ↳ Flora i fauna
- ↳ Etnografia
- ↳ Pomniki przyrody
- ↳ Powiat płocki
- ↳ Powiat sierpecki
- ↳ Propozycje pomników
- Wiedza i hobby
- ↳ Sztuka przetrwania czyli survival z Tradytorem
- ↳ Rekonstrukcje
- ↳ Grupy Rekonstrukcji Historycznej
- ↳ Eksploracja, sprzęt poszukiwawczy
- ↳ Identyfikacja
- ↳ Fotoplastikon
- ↳ Krótkofalarstwo
- ↳ Linki
- ↳ Zawartość zakładki "Publikacje" na stronie TRADYTORA
Kto jest online
Użytkownicy przeglądający to forum: Obecnie na forum nie ma żadnego zarejestrowanego użytkownika i 6 gości