Wał Pomorski to system fortyfikacji niemieckich zbudowany w latach 30-tych na ówczesnym pograniczu polsko-niemieckim.
Przygotowania do budowy zostały podjęte jeszcze w latach 20-tych. Sojusz polsko-francuski budził w niemieckich wojskowych obawę iż w przypadku zaatakowania Francji, Polacy w pełni wywiążą się z zobowiązań i zaatakują Rzesze.
Umocnienia wału ciągną się od Polanowa przez Szczecinek, Wałcz, Krzyż aż do Gorzowa Wielkopolskiego.
Fortyfikacje rozbudowano w 1944 w wyniku zbliżania się Armii Czerwonej.
Wałcz:
Założeniami wg których wyznaczano kluczowe miejsca podczas projektowania i budowy Wału było zorganizowanie silnego oporu w węzłach komunikacyjnych, przy ważnych drogach oraz w łatwo przekraczalnych miejscach jak szerokie przesmyki między jeziorami, czy duże tereny bezleśne. W związku z tak wyznaczonymi kryteriami, na liście kluczowych punktów obrony znalazł się Wałcz. O znaczeniu tego miejsca świadczy także fakt, iż linie umocnień w tym obszarze wysunięto ku granicy polskiej i przebiega na przedpolu miasta otaczając je łukiem.
Najsilniej rozbudowanym fragmentem umocnień okolic Wałcza był odcinek "Wałcz Południe" Fortyfikacje przebiegały pomiędzy Jeziorami: Zamkowym i Chmiel Duży. Miały chronić kluczowe miejsca czyli szosę w kierunku Piły, drogę do Różewa oraz trzy linie kolejowe.
Linię obrony oparto o jezioro Cegielnia. Pierwsze schrony o konstrukcji ciężkiej (odporność B/B1) zbudowano na skrzydłach linii w 1932 r. Umocnienia rozbudowywano i zagęszczano do roku 1934.
W latach 1935-1936 wybudowano "serce" odcinka czyli dwa ciężkie samodzielne schrony: B-werk "Cegielnia" Ost oraz B-werk "Cegielnia" West
B-werk "Cegielnia" West
Schron bojowy dla broni maszynowej, obserwatora i piechoty. Dwuczęściowy z detaszowanym blokiem kopuły pancernej. Część główna to jednokondygnacyjny schron o wymiarach około 50 m długości i szerokości do 19 m. Blok trzystrzelnicowej kopuły pancernej jest wysunięty i ma wymiary 10,7x6 m. Posiada dodatkową ochronę z płyt betonowych, służących jednocześnie wzmocnieniu wykopu pod blok kopuły. Z blokiem głównym połączenie stanowi wydrążony korytarz wzmocniony żelbetową obudową grubości 20-30 cm.
Uzbrojenie schronu to cztery ckm, dwa MG 34 w kopule sześciostrzelnicowej typu 20P7, oraz po jednym MG 08 w kopule pancernej trzystrzelnicowej 2P7 i za płytą pancerną 6P7, w strzelnicy broniącej wejścia i zapola.
Kopuła pancerna 21P7 była z kolei przeznaczona dla obserwatora artylerii.
Jest to największy schron bojowy Wału Pomorskiego. Obecnie znajduje się tu skansen.
- 1.jpg (151.7 KiB) Przejrzano 1769 razy
- 2.jpg (147.09 KiB) Przejrzano 1769 razy
- 3.jpg (163.29 KiB) Przejrzano 1769 razy
Reszta zdjęć w galerii
W skansenie można czasem zakupić replikę PPS wz. 43
- 4.jpg (147.43 KiB) Przejrzano 1769 razy
Dwuczęściowa konstrukcja złożona ze schronu biernego oraz części bojowej identycznej jak w B-werk West. Dwukondygnacyjna część główna posiadała wymiary 14,3 m x 12,5 m. Umiejscowione w niej były: zaplecze socjalne magazynowe oraz techniczne. Ponadto izby dowódcy, pododdziału piechoty i obsługi ckm obrony wejścia.
Cześć bojowa posiadała stanowisko MG 08 w trzystrzelnicowej kopule. Stanowisko ogniowe tutaj również jest odsunięte od części głównej i połączone z nią tunelem.
Wejście do dzieła czyli dwoje drzwi pancernych 14P7 zabezpieczone dodatkowo dołami pułapkami zakrywanymi zwodzonymi pomostami.
Do obrony wewnątrz umieszczono w osi drzwi strzelnice broni ręcznej (można było przez nie wrzucić również granaty)
Dolna kondygnacja zawierała generatory, urządzenia filtro-wentylacyjne, studnię, zbiorniki wody, izby załogi, kuchnię, oraz sanitariat.
W schronie znajdowała się również śluza przeciwgazowa i dezaktywacyjna.
B-werk po wojnie został pozbawiony pancerzy i wysadzony. Obecnie w wyniku eksploatacji złóż piasku (przełom lat 70 i 80-tych) odsłonięta jest poterna łącząca przedział główny i bojowy. Schron bierny (w zasadzie to co z niego zostało) w wyniku podmycia jest osunięty.
- 5.jpg (216.91 KiB) Przejrzano 1769 razy
- 6.jpg (134.19 KiB) Przejrzano 1769 razy
- 7.jpg (101 KiB) Przejrzano 1769 razy
Reszta zdjęć w galerii
Źródło: Fortyfikacje Wału Pomorskiego w Wałczu. Marcin Dudek Jerzy Sadowski
Fotki własne
