Gietrzwałd stał się sławny dzięki Objawieniom Matki Bożej. Pielgrzymi po zamkniętym w 1875 roku klasztorze w Łąkach Bratiańskich koło Nowego Miasta nad Drwęca, gdzie znajdowała się łaskami słynąca, koronowana w 1752 roku figura Matki Bożej zaczęli nawiedzać Gietrzwałd. Objawienia gietrzwałdzkie trwały od 27 czerwca do 16 września 1877 roku. Głównymi wizjonerkami były: trzynastoletnia Justyna Szafryńska i dwunastoletnia Barbara Samulowska. Obie pochodziły z biednych polskich rodzin. Matka Boża przemówiła do nich po polsku, w gwarze warmińskiej. Pierwszy raz ujrzała ją Justyna, która wracała właśnie z matką, ze egzaminu przed przystąpieniem do Pierwszej Komunii świętej. Następnego dnia Jasną Panią w postaci siedzącej na tronie z Dzieciątkiem Jezus pośród Aniołów nad klonem przed kościołem w czasie odmawiania różańca zobaczyła też Barbara Samulowska. Na zapytanie dziewczynek: Kto Ty Jesteś? Odpowiedziała: Jestem Najświętsza Panna Maryja Niepokalanie Poczęta! Na pytanie: Czego żądasz Matko Boża? Padła odpowiedź:Życzę sobie, abyście codziennie odmawiali różaniec!. Dalej między wieloma pytaniami o zdrowie i zbawienie różnych osób, dzieci przedłożyły i takie: Czy Kościół w Królestwie Polskim będzie oswobodzony?Czy osierocone parafie na południowej Warmii wkrótce otrzymają kapłanów?W odpowiedzi usłyszały: Tak, jeśli ludzie gorliwie będą się modlić, wówczas Kościół nie będzie prześladowany, a osierocone parafie otrzymają kapłanów ! Aktualność tych pytań potwierdzały prześladowania Kościoła katolickiego w Królestwie Polskim po powstaniu styczniowym przez carat i ograniczaniu jego wpływów w zaborze pruskim w okresie Kulturkampfu. Odpowiedzi Matki Bożej przyniosły wtedy pocieszenie Polakom. Faktycznie one się wypełniły. Stąd Polacy ze wszystkich dzielnic tak gromadnie nawiedzali Gietrzwałd. Przez to władze pruskie od razu w sposób zdecydowanie negatywny odniosły się do objawień. Na prośbę Matki Bożej w miejscu objawień postawiono kapliczkę z wizerunkiem Matki Bożej. Z klonu zachował się tylko kawałek drewna, z którego wykonano krzyż , w klon uderzył piorun podczas z jednej z burz. Resztę drewna zabrali ówcześni mieszkańcy.
Ostatniego dnia objawień pobłogosławiła pobliskie źródełko, z którego woda po dziś dzień uzdrawia chorych. 10 września 1967 roku na dziewięćdziesięciolecie objawień prymas Polski, kardynał Stefan Wyszyński, koronował obraz Matki Bożej. 1977 Kościół zatwierdza treść Objawień jako autentyczne. 2 lutego 1970 roku Papież Paweł VI nadał kościołowi w Gietrzwałdzie tytuł i godność Bazyliki Mniejszej.
Sanktuarium opiekują się od 1945 roku Księża Kanonicy Regularni Laterańscy.
