Żychlin, Śleszyn oraz dalsze i bliższe okolice

[tete]

Bazą wypadową została wieś Śleszynek, z uwagi na bardzo dogodne warunki noclegowe :> i planowany tam wieczorny grill .
Jeszcze w drodze do wyżej wspomnianej bazy noclegowej nie omieszkałem zajrzeć do kościoła w Suserzu (szerszy opis tutaj). Jak się okazało później, mieliśmy szczęście wejść do środka kościoła więc i dokumentacja fotograficzna wzbogaciła się o kilka dodatkowych fotek.
Najpoważniejszym czasowo oraz terenowo punktem wycieczki miał być Żychlin. Takim też się okazał. Na pierwszy ogień "poszedł" kościół:

Kościół pw. św. Ap. Piotra i Pawła z fundacji Tomasza Pruszaka, konsekrowany w 1782 r., powiększony w 1838 r. Późnobarokowy, murowany, przykryty stropem. Główna nawa na planie wydłużonego prostokąta z prezbiterium zamkniętym wielobocznie zwróconym na północ. W ścianach bocznych nawy arkadowe i przejścia do dwóch kaplic. Elewacja frontowa dwukondygnacja rozczłonkowana pilastrami, zwieńczona falistym szczytem z posągami św. Ap. Piotra i Pawła. Dach dwuspadowy z wieżyczką. Pięć ołtarzy: główny, dedykowany patronom kościoła i boczne: św. Stanisławowi Kostce, św. Antoniemu, św. Wojciechowi, MB Niepokalanie Poczętej oraz w kaplicach: Jezusowi Ukrzyżowanemu i św. Walentemu.
Źródłó: Portal Gminy Żychlin

Tutaj niestety szczęścia nie mieliśmy i pocałowaliśmy przysłowiową klamkę.

Zdjęcia:

Dalej spacerkiem ku dawnej synagodze. Mijamy grób skrzynkowy kultury łużycko-pomorskiej, kilka mieszczańskich kamieniczek z I połowy XIX w. z oryginalnymi oknami i drzwiami, wieżę zegarową, której zegar najprawdopodobniej spieszy się o kilka minut gdyż zaczyna wybijać godzinę jedenastą kiedy na moim czasomierzu brakuje do niej jeszcze siedmiu minut.

Zdjęcia:

Grób skrzynkowy kultury łużycko-pomorskiej:




Kamienice: (tutaj nie jestem pewien czy informator nie myli się co do oryginalności okien i drzwi, ewentualnie adresów owych kamienic....)

Wieża zegarowa:

Synagoga w Żychlinie - główna synagoga żychlińskiej gminy żydowskiej znajdująca się przy ulicy Zdrojowej.

Synagoga została zbudowana w 1880 roku według projektu Jana Kowalskiego wzorowanego na wcześniejszym projekcie Sylwestra Baldiego, na miejscu starej drewnianej synagogi. Podczas II wojny światowej hitlerowcy zdewastowali wnętrze synagogi i urządzili w niej magazyn, który znajduje się w niej do dnia dzisiejszego.

Murowany i orientowany budynek synagogi wzniesiono na planie prostokąta o wymiarach 16m x 22m. We wschodniej części znajduje się dawna, kwadratowa sala modlitewna, a w zachodniej części mały przedsionek. Cały budynek synagogi jest przykryty dachem dwuspadowym z trójkątnymi szczytami.

W głównej sali zachowała się galeria dla kobiet, wsparta żeliwnymi, korynckimi kolumnami, z drewnianą balustradą wypełnioną płycinami z dekoracją malarską. Przetrwały resztki malowideł, znajdujących się wokół Aron ha-kodesz oraz obramowanie - obecnie zamurowanych - drzwi zewnętrznych. Podczas wojny zamurowano wysokie, półokrągle zakończone okna, z których pozostawiono tylko górne części, aby oświetlały galerię dla kobiet.
Źródło: wikipedia

Na miejscu okazuje się, że także teraźniejsze wejście do budynku jest zamurowane ze względów bezpieczeństwa, gdyż sam budynek jest w stanie opłakanym.

Zdjęcia:

Stare oraz nowe wejście do synagogi


Widok z zewnątrz na budynek:

Powrotny spacerek do samochodu wiedzie przez miejscowy cmentarz katolicki na którym to znajdują się mogiły żołnierskie z 1918 r., 1920 r., czasów II Wojny Światowej oraz powstańcze z 1863 r.
Zachowała się relacja wójta gminy Żychlin z czasów Powstania Styczniowego:

Spoiler:

W okresie powstania styczniowego do najpoważniejszej potyczki w okolicach Żychlina doszło 23 lipca 1863r. Oddział powstańców pod dowództwem płk. E.Calliera starł się z Rosjanami w pobliżu Dobrzelina. Zachował się oryginalny raport wójta gminy Żychlin, w którym czytamy: "Powstańcy, spostrzegłszy zbliżający się do wsi Budzynia oddział, wyszli w przeciwnym kierunku z wsi Dobrzelin, to jest ku wsi Drzewoszki, gdzie z obu stron rozpoczęte zostało strzelanie z broni ręcznej przyczym wojsko dało 3 wystrzały z armaty. Po tej utarczce za nadejściem nocy powstańcy ustąpili z placu boju udawszy się ku wsi Oporówek i już widziani nie byli. Według relacji wójta po stronie powstańców nikt nie zginął.
Źródłó: Portal Gminy Żychlin

Zdjęcia:

Krótki dojazd samochodem i stajemy przed bramą opuszczonego kirkutu. Niestety, już na pierwszy rzut oka widać iż służy on obecnie raczej jako miejsce spożywania alkoholu na świeżym powietrzu....

Cmentarz żydowski w Żychlinie znajduje się przy ul. Łukasińskiego. Podczas II wojny światowej na jego terenie hitlerowcy rozstrzeliwali żychlińskich Żydów. Jedna z tych egzekucji miała miejsce podczas likwidacji getta - zabito tu wówczas dużą grupę osób chorych i zniedołężniałych. Naziści zdewastowali cmentarz, wykorzystując nagrobki do prac budowlanych, między innymi do budowy chlewni na pobliskiej posesji. Po wyzwoleniu opuszczony cmentarz niszczał. W latach sześćdziesiątych jeden z dawnych mieszkańców Żychlina w swym liście do przedstawicieli środowisk żydowskich pisał, iż: "sąsiad tego cmentarza urządził sobie tam pastwisko bydła (....), usiłował uprawiać kawałek cmentarza dla sadzenia kartofli, w tym miejscu, gdzie spoczywają Żydzi pomordowani". W ostatnich latach z zachowanych fragmentów macew wzniesiono kilka pomników-lapidariów. Oznaczono także masową mogiłę ofiar Holocaustu. Zwraca uwagę niewielki, pobielony nagrobek. Umieszczony na nim hebrajski napis głosi: "Macewa ta znajduje się w miejscu ohelu pana Szmuela Abba z Żychlina, syna pana Zeliga, wnuka świętego pana Fiszela ze Strykowa, zmarłego w dniu 26 elul (5)639 roku". Dzięki inicjatywie mieszkańców Żychlina, teren nekropolii został ogrodzony.
Źródło: www.kirkuty.xip.pl

Zdjęcia:

Po tym dość przygnębiającym widoku czas udać się ku centrum miasteczka.

Zdjęcia:

Dom Pruszaków, murowany, pocz. XX w., przebudowany, obecnie przedszkole:

Niestety, wiosenna zieleń która tak cieszy oko, nie jest przyjazna aparatowi fotograficznemu kiedy to zdjęcia trzeba zrobić spoza bramy posesji...


Portiernia z 2 poł. XIX w.:






Zespół Cukrowni "Walentynów", obecnie zajmowany przez zakład "EMIT" - ul. Narutowicza 72, cukrownia murowana z 1853 r., przebudowana w 1921 r., obecnie hala fabryczna:

Dalej stalowy rumak wiezie nas ku Dobrzelinowi i jego neoklasycystycznemu dworkowi.

ZESPÓŁ PAŁACOWO-PARKOWY W DOBRZELINIE - Usytuowany przy drodze Bedlno-Żychlin w pobliżu Żychlina, w centrum Polski tj w rejonie krzyżujących się tras komunikacyjnych Berlin-Warszawa z autostradą Północ-Południe. - Zespół obejmuje pałac, budynek mieszkalny, oficyna park: Pałac o powierzchni użytkowej ok. 600 m 2 kubatura 2460 m 3 długi 40 mb, ser 24 mb, 3 kondygnacje, parter, piętro i w połowie podpiwniczony. Ściany budynku murowane, stropy ceglane i drewniane, więźba dachowa drewniana kryta blachą. Oficyna budynek murowany 280 m2 Park wielkości 4,6 ha, zadrzewiony w przeważającej ilości drzewa liściaste, ponad 20 gatunków drzew i krzewów, przeważają graby, jesiony, klony i dęby. 4-ry drzewa okazowe. W parku znajduje się staw 0,25 ha a także utwardzone boisko do tenisa. Park jest obecnie nie ogrodzony. Projekt pałacu architekta Henryka Markoniego, wybudowany w 1848 r, modernizowany w 1911 r. znajduje się pod ochroną Konserwatora Zabytków. Właścicielami pałacu byli W. Orsetti - założyciel cukrowni w Dobrzelinie, a w późniejszym okresie finansista J.G. Bloch. W czasie II Wojny Światowej był szpital a po wojnie Urząd Gminy i Szkoła. Pałac i park wymagają remontu i odnowienia. Istnieje zgoda Konserwatora Zabytków do adaptacji wnętrza pałacu do potrzeb nowego inwestora (obecnie niezamieszkały) przy zachowaniu bryły, elewacji, wystroju zewnętrznego i wystroju sali balowej. Istnieje praca dyplomowa magisterska (nagrodzona przez SARP) arch. Magdaleny Raczkowskiej szczegółowo opisująca historię, stan obecny i projekt zagospodarowania Zespołu P-P. Zespół P-P jest własnością prywatną - do spredaży tel. 0501 047 268. Oficyna - własność Urzędu Gminy.
Źródłó: Portal Gminy Żychlin

Podajemy się za ewentualnych kupców posiadłości i pomimo tego iż ogłoszenie o sprzedaży już jest mocno nieaktualne dzięki uprzejmości miejscowego opiekuna możemy zwiedzić również wnętrze.

Zdjęcia:

Udając się dalej w kierunku Bedlna mijamy mały wojenny cmentarzyk:

Zdjęcia:

W samym Bedlnie wita nas wysoka brama pięknego zespołu parkowego. Teren prywatny. Kilka fotek zza bramy:

Zdjęcia:

Dalej droga prowadzi do Pleckiej Dąbrowy - relacja tutaj
Szukając najkrótszej drogi do Śleszyna trafiamy na trasę ze szczątkowym asfaltem, ale na szczęście przeguby i amortyzatory "combolota" dają radę. Z narażeniem życia , obok trwającej właśnie wycinki cmentarnego drzewa, trafiamy przed miejsce pochówku poległych w Kampanii Wrześniowej:

Zdjęcia:

Teraz tylko kilkaset metrów do miejscowego kościoła. Oczywiści całujemy klamkę, bo w katolickim kraju, katolickie świątynie muszą być pozamykane, w celach ich ochrony najprawdopodobniej [nie mogę się powstrzymać przed takim komentarzem bo szlag trafił fotki na prawdę pięknych wnętrz tego kościoła.]

Kościół klasycystyczny na planie prostokąta z prezbiterium wąskim i krótkim, zwróconym na północ. Po jego bokach zakrystie a nad nimi loże kolatorskie. Wnętrze nakryte stropami. Dach dwuspadowy z wieżyczką na sygnaturkę. W elewacji frontowej ryzolit zwieńczony trójkątnym szczytem. We wnętrzu trzy klasycystyczne ołtarze. W głównym obraz: św. Anna Samotrzecia, z pocz. XVII w. W bocznym: Niepokalane Poczęcie NMP i św. Aleksander z 1904 r., ponadto św. Roch i MB Różańcowa.
kościół, mur., 1836 r.; dzwonnica, mur., pocz. XX w.; ogrodzenie z bramą, mur., pocz. XX w.
Źródłó: Portal Gminy Żychlin

Zdjęcia:

O rzut beretem znajduje się następna atrakcja - klasycystyczny pałac, (mur. , pocz. XIX w., uszkodzony w 1939 r. i restaurowany w 1947-1966 r., obecnie szkoła podstawowa) i park geometryczno-krajobrazowy, (pocz. XIX w.).

Zdjęcia:

Zbliżająca się pora obiadokolacji przypomina nam o tym iż strawa duchowa równie ważna jest jak ta czysto fizyczna, wiec gnamy ku miejscu skąd zaczęła się ta wycieczka i z radością oddajemy narodowemu ostatnimi czasy sportowi Polaków....

[tete]

Patrząc na tą synagogę pojawia mi się widok płockiej bożnicy. Jednak ta płocka doczekała się w końcu unijnych dotacji i pracę przy renowacji ruszą pełną parą. Stowarzyszenie Synagoga Płocka stworzy w bożnicy Muzeum Żydów Mazowieckich. Mam nadzieję, że w Żychlinie los obejdzie się z synagogą podobnie.

Oby. Choć w tym wypadku sprawa będzie pewnie trudniejsza ze względu na mniejsze możliwości finansowo-organizacyjne jakie ma gmina Żychlin w porównaniu z Płockiem. Na zainteresowanie środowisk żydowskich chyba nie ma co liczyć jeśli nie nastąpiło do tej pory. Ale to takie moje gdybanie.

Te cmentarze żydowskie to smutny widok. Podobnie jak cmentarze olendrów zostają zatarte w ludzkiej pamięci.

Samo zatarcie w pamięci nie spowodowałoby pojawienia się butelek po piwie/winie, napisów korektorem w "stylu ja tu byłem" czy nawet o zgrozo swastyk. To jest dopiero smutne.

W tympanonie pałacu w Śleszynie i Dobrzelinie widać praktycznie te same kształty tylko inaczej ułożone. Ciekawe co je łączy; wspólna cecha rodowa czy może osoba projektanta?

Również mnie to zaciekawiło, stąd na zdjęciach znalazły się zbliżenia tych obiektów. Oprócz wspólnego autora nie można wykluczyć ówczesnej jakiejś mody.

P.S. Ile kosztuje zespół pałacowo-parkowy w Dobrzelinie?

Jak napisałem nie jest już na sprzedaż. Kręcący się w pobliżu stróż nie potrafił podać tej informacji (tj. ceny). Przestało mnie to interesować po obejrzeniu wnętrza . Cena zakupu myślę byłaby ułamkiem kwoty jaką trzeba by zainwestować w przywrócenie obiektu do stanu używalności nawet przy założeniu że wnętrza nie będą choć namiastką oryginału. Użytkowanie budynku przez szkołę też pozostawiło swoje piętno w postaci widocznych na zdjęciach lamperii czy nieuwiecznionych już typowo "blokowych" schodów na wyższą kondygnacje które zastąpiły oryginalne drewniane. Z tego co mówił ów Pan, wg ekspertyzy specjalistów do wymiany są wszystkie stropy. Co dalej sam właściciel jeszcze nie wie. Samo to już mówi o ogromie prac.

Choć powiem Ci Krzysiu że taki pałacyk byłby idealną siedzibą stowarzyszenia turystyczno-historycznego

[trobal]

Też zwróciłem uwagę na ozdoby i muszę powiedzieć, że jeszcze takich nie widziałem. Symboliką nawiązują do prac rolnych jak sądzę. I zawierają podobne elementy ale nie są identyczne.

[Ewi84]

Dziękuję za kilka fotek z Pałacyku w Dobrzelinie
Tak jak wcześniej napisano była tam podstawówka do której ja również uczęszczałam, obiekt nawet i tak zaniedbany jest piękny, a zastanawiał mnie stan pomieszczeń. Szkoda że tak mało fotek, bo przecież sama bawialnia służąca za niestety "sale gimnastyczną to nie wszystko"
Z chęcią bym ich zobaczyła więcej