Odkąd Toruń stał się istotnym punktem na militarnej mapie Prus, stacjonujący w mieście garnizon rozrastał się. W roku 1816 władze miasta zgodziły się więc, by w zamian za odszkodowanie pieniężne, przekazać wojsku obszar - który posłużyć miał żołnierzom jako cmentarz. Ów liczący około 0,5 ha teren położony był w połowie drogi między murami miejskimi, a stawami nazywanymi Wielkim i Małym Kaszownikiem. Cmentarz wojskowy służył garnizonowi toruńskiemu jedynie do roku 1839, jako że wówczas z pretensjami o zajmowany przez nekropolię obszar zgłosił się jego dawny właściciel. Tak też na przełomie lat 1839/40 zrodziła się potrzeba wytyczenia nowego miejsca grzebalnego dla żołnierzy stacjonujących w Toruniu - powstał istniejący do dziś cmentarz, nadal powszechnie nazywany cmentarzem garnizonowym. Nekropolia kilkakrotnie zmieniała swój kształt. Po roku 1928 poszerzono ją o obszar przylegający od zachodu, natomiast w latach siedemdziesiątych XX w. zlikwidowano południową część cmentarza wraz z kaplicą, by uwolnić grunt pod budowę arterii komunikacyjnej łączącej wschód i zachód miasta.
Na uwagę zasługują:
- Brama cmentarza
- Krzyż cmentarny z lat 40. XIX wieku - fundacja króla Prus - Fryderyka Wilhelma IV
- Miejsce pochówku jeńców francuskich wojny 1870-71 (groby niezachowane)
- Mogiły żołnierzy niemieckich z okresu I Wojny Światowej
- Groby żołnierzy polskich walczących w latach 1918-21
- Groby żołnierzy polskich walczących w 1920 roku
- Groby żołnierzy polskich walczących, oraz poległych w 1939 roku
- Groby żołnierzy polskich poległych w 1945 roku
- 4 pomniki ku czci żołnierzy radzieckich poległych w 1945 roku
- Polskie groby wojskowe z lat 1920-39
- Ponadto znajdują się tu m.in. mogiła Hugo Morycińskiego (1904-1973, znanego reżysera teatralnego, twórcy Festiwalu Teatrów Polski Północnej), Witolda Łukaszewicza (1911-1975, historyka, prof., rektora UMK), Moniki Dymskiej (1918-1943, działaczki ruchu oporu), Eugeniusza Przybyła (1892-1975, artysty-malarza, bibliofila, kolekcjonera), Janiny Przybyłowej (1892-1972, bibliofila, pedagoga) i innych.
Ciekawe też są przykłady XX-wiecznej rzeźby nagrobnej.
Stopniowo uzupełniał będę wątek (jeśli będzie zainteresowanie tematem) stosownymi fotografiami.
--------------------------------
Zbiorowa mogiła żołnierzy niemieckich z IWŚ:
Mogiły żołnierzy polskich poległych w 1920:
Kamień ku czci poległych żołnierzy polskich z lat 1918-1921:
Polskie groby wojskowe z lat 1920-1939:
Groby żołnierzy polskich poległych we wrześniu 1939:
Groby żołnierzy, oraz mieszkańców Torunia poległych we wrześniu 1939 roku:
Cmentarz garnizonowy - Toruń
Re: Cmentarz garnizonowy - Toruń
Cześć Tomku! Nie masz chyba wątpliwości, że ja jestem zainteresowany tym tematem!Thomas pisze:Stopniowo uzupełniał będę wątek (jeśli będzie zainteresowanie tematem) stosownymi fotografiami.
Dodam tylko, że oprócz okresów różnych wojen, kiedy grzebano poległych i zmarłych, także w czasie pokoju toruński cmentarz garnizonowy miał zapewniony ciągły dopływ „nowych lokatorów” Toruń był siedzibą DOK VIII (Dowództwo Okręgu Korpusu). Stacjonował tam m.in. 63 pp, 8 pac, 8 dyon art. plot., 1 baon balonowy, 4 pułk lotniczy i Centrum Wyszkolenia Artylerii (31 pal, szkoły podchorążych i podoficerów zawodowych, szkoła strzelania artylerii itd.). W lotnictwie – wiadomo, że są wypadki, ale na poligonie artyleryjskim w czasie strzelania amunicją bojową też o nie nietrudno.
18.01.1920 r. Wojsko Polskie zajęło Toruń wraz z licznymi obiektami koszarowymi i nowocześnie urządzonym poligonem. W przeciągu kilku miesięcy zorganizowano tu szkolenie artylerzystów, a 01.07.1920 powołano Centrum Wyszkolenia Artylerii.
Lance do boju, szable w dłoń!
Re: Cmentarz garnizonowy - Toruń
Na tym cmentarzu pochowani są również: jeńcy angielscy (80), francuscy (3), belgijscy (1), włoscy (21). W którym miejscu? To dobre pytanie, bo słyszałem, że groby jeńców angielskich znajdują się właśnie tam gdzie fotografia podpisana jako "polskie groby wojskowe 1920-1939". Podobno istnieją relacje świadków opisujących, że Niemcy pozwalali na pochówki jeńców angielskich z zachowaniem całej ceremonii wojskowej - o dziwo. Czy ktoś mógłby to rozstrzygnąć?
- Thomas
- Moderator globalny - Stowarzyszenie
- Posty: 1509
- Rejestracja: wt gru 01, 2009 8:40 pm
- Kontakt:
Re: Cmentarz garnizonowy - Toruń
W podpisaniu zdjęć opierałem się na książce Magdaleny Niedzielskiej i Sylwii Grochowiny "Cmentarz garnizonowy", Toruń 2007.
Re: Cmentarz garnizonowy - Toruń
Odnośnie pochówku jeńców angielskich z zachowaniem całej ceremonii pogrzebowej pod kontrolą wojsk niemieckich, to Muzeum Historyczno-Wojskowe w Toruniu dysponuje nawet zdjęciem potwierdzającym.
Źródło: http://muzeumhw.pl/index.php?option=com ... Itemid=111
Źródło: http://muzeumhw.pl/index.php?option=com ... Itemid=111
- Załączniki
-
- 2338.jpg (103.57 KiB) Przejrzano 4724 razy
Re: Cmentarz garnizonowy - Toruń
Witam,
jak widac - nie tylko "całej ceremonii pogrzebowej pod kontrolą wojsk niemieckich" (chyba przy jencow to normalnosc)
wrecz dali jeszcze kompanie honorowa........- wiec musialby to byc wysokorangi oficer angielski.
pozdrawiam
jak widac - nie tylko "całej ceremonii pogrzebowej pod kontrolą wojsk niemieckich" (chyba przy jencow to normalnosc)
wrecz dali jeszcze kompanie honorowa........- wiec musialby to byc wysokorangi oficer angielski.
pozdrawiam
Auf ferner, fremder Aue, da liegt ein toter Soldat,
ein ungezählter, vergeßner, wie brav er gekämpft auch hat.
ein ungezählter, vergeßner, wie brav er gekämpft auch hat.
Re: Cmentarz garnizonowy - Toruń
Witam!night pisze:Na tym cmentarzu pochowani są również: jeńcy angielscy (80), francuscy (3), belgijscy (1), włoscy (21). W którym miejscu? To dobre pytanie, bo słyszałem, że groby jeńców angielskich znajdują się właśnie tam gdzie fotografia podpisana jako "polskie groby wojskowe 1920-1939".
Powinieneś raczej napisać, że na tym cmentarzu pochowani byli również jeńcy angielscy ...
Brytyjczycy "z Torunia" od lat spoczywają w Malborku na Cmentarzu Wojennym Wspólnoty Brytyjskiej - Malbork Commonwealth War Cemetery.
http://www.rowery.olsztyn.pl/wiki/miejs ... ie/malbork
http://www.cwgc.org/find-a-cemetery/cem ... 20CEMETERY
Po ustaniu działań wojennych, służby ds. grobów Brytyjskiej Armii Renu przeniosły groby z lokalnych miejsc pochówku na ten cmentarz wojenny, razem z innymi grobami (żołnierzy) Wspólnoty Brytyjskiej z oddalonych miejsc na obszarze, gdzie ich stałe utrzymanie nie mogłoby być zapewnione. Największa liczba została przeniesiona z Torunia, a następna duża liczba z samego Malborka i Gdańska.When hostilities had ceased, the graves service of the British Army of the Rhine moved the graves from the local burial grounds to this war cemetery, together with other Commonwealth graves in outlying places in the area where their permanent maintenance could not be assured. The largest number came from Torun, and the next largest from burial grounds in Malbork itself and Gdansk.
Włochów zapewne przeniesiono do Warszawy na Bielany (Cimitero Militare Italiano in Pologna), a Francuzów do Gdańska na francuski cmentarz wojskowy (Cimetière militaire français de Gdansk) . Nie mam pomysłu, co zrobiono z tym samotnym Belgiem
Fuchsi! To nie musiał być jakiś wyższy oficer - w Toruniu był Stalag XXA. Niemcy dużo lepiej traktowali Brytyjczyków niż Polaków i sowietów. Na pogrzebach polskich jeńców nie było polskiej flagi, bo w 1939 r. III Rzesza wraz CCCP, swoim ówczesnym sojusznikiem, uznały, że państwo polskie przestało istnieć. Adolf H. nie planował likwidacji Wielkiej Brytanii A to, że jeńcy muszą być pod strażą - to normalne ... Inaczej większość uczestników pogrzebu by zwiała
Pozdrawiam
Krzysztof
Lance do boju, szable w dłoń!
Kto jest online
Użytkownicy przeglądający to forum: Obecnie na forum nie ma żadnego zarejestrowanego użytkownika i 7 gości