Pomnik-Cmentarz Poległych Obrońców Wisły 1920 -Włocławek

Cmentarze, mogiły, kwatery
Awatar użytkownika
zbyszekg9
Posty: 1554
Rejestracja: pn paź 28, 2013 3:32 pm

Pomnik-Cmentarz Poległych Obrońców Wisły 1920 -Włocławek

Postautor: zbyszekg9 » pn sie 25, 2014 3:12 pm

Pomnik umiejscowiony jest na stoku wzgórza Gotarda w Szpetalu Dolnym (od 1927 roku części Włocławka). Pomnik poświęcony jest poległym obrońcom miasta w czasie wojny polsko-bolszewickiej w 1920 roku, którzy zginęli w walce w dniach 14–19 sierpnia. Na wzgórzu pochowano szczątki - jak głosi inskrypcja - ponad czterdziestu żołnierzy poległych w walce. Natomiast mieszkańcy Włocławka uczcili pamięć bohaterskich obrońców miasta, wznosząc na wzgórzu szpetalskim Pomnik Poległych Obrońców Wisły 1920 r. Uroczystość odsłonięcia pomnika nastąpiła 1 października 1922 r.
W październiku 1939 pomnik został zniszczony przez Niemców, zaś po wojnie, z przyczyn politycznych nie został odbudowany. Dopiero w 1988 roku podjęto decyzję o odbudowie pomnika poprzez m.in. zawiązanie obywatelskiego komitetu odbudowy. Obecny pomnik został odsłonięty 18 sierpnia 1990 roku i jest on wierną kopią pomnika z 1922 roku.
Niestety na zdjęciach nie widać tyle, ile chciałbym, żeby było (robiłem je bez statywu jeszcze przed świtem, dopiero trzy ostatnie zrobiłem po ponad pół godzinie, już po wschodzie słońca).
Załączniki
074. Szpetal Dolny. Pomnik-Cmentarz Poległych Obrońców Wisły.JPG
074. Szpetal Dolny. Pomnik-Cmentarz Poległych Obrońców Wisły.JPG (72.89 KiB) Przejrzano 6513 razy
075. Szpetal Dolny. Pomnik-Cmentarz Poległych Obrońców Wisły.JPG
075. Szpetal Dolny. Pomnik-Cmentarz Poległych Obrońców Wisły.JPG (73.95 KiB) Przejrzano 6513 razy
076. Szpetal Dolny. Pomnik-Cmentarz Poległych Obrońców Wisły.JPG
076. Szpetal Dolny. Pomnik-Cmentarz Poległych Obrońców Wisły.JPG (53.73 KiB) Przejrzano 6513 razy
077. Szpetal Dolny. Pomnik-Cmentarz Poległych Obrońców Wisły.JPG
077. Szpetal Dolny. Pomnik-Cmentarz Poległych Obrońców Wisły.JPG (68.93 KiB) Przejrzano 6513 razy
078. Szpetal Dolny. Pomnik-Cmentarz Poległych Obrońców Wisły.JPG
078. Szpetal Dolny. Pomnik-Cmentarz Poległych Obrońców Wisły.JPG (90.19 KiB) Przejrzano 6513 razy
079. Szpetal Dolny. Pomnik-Cmentarz Poległych Obrońców Wisły.JPG
079. Szpetal Dolny. Pomnik-Cmentarz Poległych Obrońców Wisły.JPG (108.44 KiB) Przejrzano 6513 razy
080. Szpetal Dolny. Pomnik-Cmentarz Poległych Obrońców Wisły.JPG
080. Szpetal Dolny. Pomnik-Cmentarz Poległych Obrońców Wisły.JPG (52.6 KiB) Przejrzano 6513 razy
087. Szpetal Dolny. Pomnik-Cmentarz Poległych Obrońców Wisły.JPG
087. Szpetal Dolny. Pomnik-Cmentarz Poległych Obrońców Wisły.JPG (81.12 KiB) Przejrzano 6513 razy
088. Szpetal Dolny. Pomnik-Cmentarz Poległych Obrońców Wisły.JPG
088. Szpetal Dolny. Pomnik-Cmentarz Poległych Obrońców Wisły.JPG (100.47 KiB) Przejrzano 6513 razy
089. Szpetal Dolny. Pomnik-Cmentarz Poległych Obrońców Wisły.JPG
089. Szpetal Dolny. Pomnik-Cmentarz Poległych Obrońców Wisły.JPG (72.11 KiB) Przejrzano 6513 razy
Awatar użytkownika
krzymen
Posty: 376
Rejestracja: pn sie 29, 2011 11:30 pm
Lokalizacja: Warszawa

Re: Pomnik-Cmentarz Poległych Obrońców Wisły 1920 - Szpetal

Postautor: krzymen » czw wrz 25, 2014 8:06 pm

zbyszekg9 pisze:Na wzgórzu pochowano szczątki - jak głosi inskrypcja - ponad czterdziestu żołnierzy poległych w walce.
Cześć Zbyszku,
Inskrypcja podaje zaniżoną liczbę pochowanych.
W „Zarysie historii wojennej 14-go pułku piechoty” w 1929 r. napisano:
Polegli obrońcy Włocławka doczekali się, jako wyrazu hołdu, pomnika, zbudowanego przez mieszkańców ocalonego miasta.
Pomnik ten stanął na miejscu skromnego drewnianego krzyża, znaczącego mogiłę 60 bohaterów, którzy padli na brzegach Wisły pod Włocławkiem, ufundowany on został z zebranych składek pieniężnych.
Dnia 15 sierpnia 1921 roku odbyło się uroczyste poświęcenie kamienia węgielnego, zaś dnia 15 grudnia 1923 roku nastąpiło odsłonięcie pomnika. Na obelisku widnieje napis:
"Poległym obrońcom Wisły w roku 1920”
W publikacji "75-lecie Bitwy Warszawskiej 1920" znajduje się artykuł ks. Teodora Lenkiewicza pt. "Budowa Pomnika Poległych Obrońców Włocławka 1920-1922".
Podczas obrony Włocławka większość poległych straciła życie w walkach na wschodnim brzegu Wisły, skąd Polacy wycofali się 16 sierpnia. Dopiero 19 sierpnia można było przystąpić do zbierania ciał poległych żołnierzy. Temperatury były wysokie, a obrabowane i pozbawione dokumentów ciała, w stanie rozkładu. Wg. ustaleń ks. Lenkiewicza pierwszych 45 poległych pochowano w mogile na wzgórzach szpetalskich w niedzielę 22 sierpnia. W następnych dniach, w gęstych zaroślach lasu szpetalskiego, odnaleziono jeszcze kilkunastu poległych, których też tam pogrzebano. Ciała ostatnich czterech poległych odnaleziono i pochowano w tej mogile dopiero w kwietniu 1921 r. Spoczywa tu zatem ponad 60 żołnierzy WP.
Poległych Polaków chowano także w kwaterze wojskowej na cmentarzu we Włocławku, ale chyba tylko tych, których tożsamość została ustalona (np. 3 żołnierzy z 2 komp. V baonu kolejowego).

Płyta z piaskowca z wyrytym krzyżem jest jedynym ocalałym elementem przedwojennego pomnika.
wloclawek2011.jpg
wloclawek2011.jpg (71.76 KiB) Przejrzano 6498 razy
wloclawek2012.jpg
wloclawek2012.jpg (51.51 KiB) Przejrzano 6498 razy
Lance do boju, szable w dłoń!
Awatar użytkownika
zbyszekg9
Posty: 1554
Rejestracja: pn paź 28, 2013 3:32 pm

Re: Pomnik-Cmentarz Poległych Obrońców Wisły 1920 - Szpetal

Postautor: zbyszekg9 » czw wrz 25, 2014 9:42 pm

Witaj,
dziękuje Ci za to uzupełnienie i za bardziej wyraźne fotografie. Być może wówczas, gdy ryto napis, nie była znana na 100% liczba poległych, stąd to słówko "ponad".
Pozdrawiam
Awatar użytkownika
Dziadek Jacek
Posty: 219
Rejestracja: ndz lut 02, 2014 10:50 pm

Re: Pomnik-Cmentarz Poległych Obrońców Wisły 1920 - Szpetal

Postautor: Dziadek Jacek » pt wrz 26, 2014 8:15 pm

Z bardzo wczesnego dzieciństwa pamiętam jakiegoś staruszka przychodzącego na ławeczkę przy naszym domu. Poczęstowany przez mojego ojca Sportem (wypalał jednorazowo tylko odłamaną połówkę) opowiadał o obronie mostu. Mówił, że "kulomioty się grzały i po wodę z wiaderkiem chodzili do Wisły". Zapamiętałem też zdanie, które utkwiło mi do dzisiaj i jest przywoływane z pamięci razem z obrazem tego małego staruszka, palącego połówkę Sporta w szklanej lufce, na ławeczce domu z dzieciństwa: "Gdyby nie my, to ten cud nad Wisłą Najświętszej Panience mógłby się nie udać".

Mówiąc "my", zapewne miał na myśli również tych sześćdziesięciu paru, tam pochowanych.
Awatar użytkownika
mihcio
Posty: 28
Rejestracja: wt mar 03, 2015 4:18 pm

Re: Pomnik-Cmentarz Poległych Obrońców Wisły 1920 - Szpetal D.

Postautor: mihcio » wt gru 27, 2016 3:28 pm

Znalazłem w internetach taką oto fotografię. Podpis pod nią widniał taki: Pogrzeb ofiar najazdu bolszewickiego w sierpniu 1920 r. na wzgórzach szpetalskich pod Włocławkiem.
Załączniki
wgorza szpetalskie.jpg
wgorza szpetalskie.jpg (192.96 KiB) Przejrzano 6477 razy
Awatar użytkownika
krzymen
Posty: 376
Rejestracja: pn sie 29, 2011 11:30 pm
Lokalizacja: Warszawa

Re: Pomnik-Cmentarz Poległych Obrońców Wisły 1920 - Szpetal D.

Postautor: krzymen » śr gru 28, 2016 10:04 pm

Cześć, czy mógłbyś mi podać (np. w PW), gdzie to znalazłeś? Jakiś link?
Pozdrawiam
Krzysztof
Lance do boju, szable w dłoń!
Awatar użytkownika
Majsterek
Administrator - Stowarzyszenie
Posty: 949
Rejestracja: pn lis 15, 2010 11:20 pm

Re: Pomnik-Cmentarz Poległych Obrońców Wisły 1920 - Włocławek

Postautor: Majsterek » ndz paź 27, 2019 4:42 pm

W lato odwiedziłem to miejsce, dołączam więc kilka fotografii. Polecam książkę, dostępną do pobrania w pdf: Ziemia Dobrzyńska w Cieniu czerwonej gwiazdy Rok 1920 Mirosława Krajewskiego. Autor opisuje szczegółowo przebieg obrony przedmościa włocławskiego, (dawny Szpetal Dolny) w kontekście działań przeciwko bolszewikom nad środkową Wisłą. Szczególna wagę przywiązuje do zaangażowania oporu cywilnego w walce z rosyjskim napadem. Warto przeczytać właśnie ze względu na pouczający morał - do jakich poświęceń zdolni byli nie żołnierze, szybko zorganizowani z najróżniejszych dobrzyńskich ale i mazowieckich miejscowości, w zasadzie samorzutnie, gdy regularne wojsko musiało trzymać front dalej na wschodzie. Nie brakuje oczywiście ciekawych odniesień do roli obrony Wisły, nie dopuszczenia do sforsowania rzeki za Warszawą, w kontekście zamierzonego przez sztab RKKA manewru obejścia i okrążenia stolicy od zachodu.
1-IMG_20190825_115913.jpg
1-IMG_20190825_115913.jpg (102.8 KiB) Przejrzano 5537 razy
2-IMG_20190825_115904.jpg
2-IMG_20190825_115904.jpg (128.1 KiB) Przejrzano 5537 razy
3-IMG_20190825_115606.jpg
3-IMG_20190825_115606.jpg (80.01 KiB) Przejrzano 5537 razy
4-IMG_20190825_120003.jpg
4-IMG_20190825_120003.jpg (121.76 KiB) Przejrzano 5537 razy
5-IMG_20190825_120019.jpg
5-IMG_20190825_120019.jpg (86.53 KiB) Przejrzano 5537 razy

Wróć do „Cmentarze wojenne i wojskowe”

Kto jest online

Użytkownicy przeglądający to forum: Obecnie na forum nie ma żadnego zarejestrowanego użytkownika i 5 gości