Tradytor | forum

Wątek ten powstał niejako w efekcie rozważań nad kwestią miejsca mordu hitlerowskiego w lesie brudzeńskim (viewtopic.php?f=79&t=4661). Otóż miejscowy cmentarz znajduje się po dwóch stronach głównej drogi biegnącej przez wieś, z tym, że część leżąca po prawej stronie, patrząc od strony Brudzenia, wydaje się starsza. Bez trudu można znaleźć nagrobki pochodzące z XIX wieku (najstarszy znaleziony przeze mnie to rok 1869), zaś takich nie dostrzegłem po drugiej stronie. W części starszej wyróżnia się jasny pomnik stanowiący nagrobek Emilii Koperczyńskiej. Ponadto dostrzegłem mogiły m.in.: ofiary obozu w Dachau, powstańca styczniowego, żołnierza grupy gen. Kleberga, XIX-wiecznego proboszcza parafii bądkowskiej oraz członków rodu Rościszewskich – właścicieli Brudzenia. Po drugiej stronie cmentarza główny element stanowi zbiorowa mogiła ofiar mordu hitlerowskiego ze stycznia 1945 roku, dokonanego w lesie brudzeńskim i brwileńskim. Tuż obok spoczywa ofiara obozu w Mauthausem z 1942 roku.

Po obu stronach cmentarza można znaleźć jeszcze stare nagrobki, chociaż część wschodnia była „bardziej reprezentatywna”. To tam przede wszystkim grzebano co znamienitszych przedstawicieli lokalnej społeczności, w tym właścicieli ziemskich. Zbyszek przedstawił już nagrobki Rościszewskich z Brudzenia, Malczewskich i Wojtulanisów z Rochen, Koperczyńskich z Karwosiek-Cholewic. Ja zamieszczam jeszcze zdjęcie grobu Różyckich z Bądkowa Jeziornego (Stefan Różycki został bestialsko zamordowany przez bolszewików w 1920r.), Teofila Kamińskiego z Bądkowa (?), Kamińskich z Janoszyc (wyjątkowo w zachodniej części cmentarza) oraz ich spadkobierców Krajewskich. Z ciekawszych nagrobków w zachodniej części warto zwrócić uwagę na grób Franciszka Krajkowskiego – wójta gminy Brudzeń, zmarłego w 1916 roku.

Mogiła ofiar niemieckich zbrodni 1945 roku została w ostatnim czasie godnie odnowiona.