Kirkut - Jeziorzany lub Przytoczno (pow. lubartowski)

Awatar użytkownika
trobal
Posty: 1197
Rejestracja: pt mar 13, 2009 9:32 am
Lokalizacja: Puławy
Kontakt:

Kirkut - Jeziorzany lub Przytoczno (pow. lubartowski)

Postautor: trobal » ndz lis 07, 2010 8:38 am

Miejscowości Łysobyki w latach sześćdziesiątych zmieniono nazwę na Jeziorzany. O istnieniu Gminy Wyznaniowej w tym miejscu dowiedziałem się przez przypadek. Jeziorzany bowiem swym wyglądem nie kojarzyły mi się ze społecznością żydowską. Brak tu ścisłej zabudowy. Domy nie kleją się do siebie wspólnymi ścianami. Ot typowa osada rolnicza. Choć historia miejscowości już tak rolnicza nie jest. Odbywały się tu bowiem zjazdy szlacheckie, a dzięki obecności traktu handlowego jakim była rzeka Wieprz kwitł handel. Chcąc uzupełnić swoją wiedzę o Łysobykach odnalazłem w sieci Portal Informacji Lokalnej przytoczno.pl. Przytoczno to z kolei miejscowość sąsiadująca z Jeziorzanami i chyba od Jeziorzan już większa. Ponieważ znajduje się ona na skraju doliny Wieprza to w niej zlokalizowano cmentarze. Będąc wyżej niż Jeziorzany nie były tak zagrożone powodziami. W dziale historycznym odnalazłem temat o Gminie Wyznaniowej - do którego powyżej umieściłem odnośnik. Nawet nie podejrzewałem istnienia w tym miejscu zorganizowanej społeczności żydowskiej. Blisko stąd przecież do Michowa i do Kocka. Brak też materialnych śladów po społeczności żydowskiej. Drewniane budynki mykwy i synagogi przepadły rozebrane. Cmentarz zaś zaorano. Ale można go jeszcze odnaleźć na starych mapach.

Obrazek

Przejeżdżając wielokrotnie w lecie przez Jeziorzany i Przytoczno rozglądałem się za miejscem w którym zrobiono zdjęcie cmentarza. Jeszcze wtedy nie szukałem lokalizacji na mapach WIG. Nie było to trudne. Choć w Przytocznie trwają ciągle remonty dróg (już chyba dwa lata) to tylko jedna została wyłożona kostką. Jest to droga przy szkole w Przytocznie. Cmentarz znajduje się po przeciwnej stronie drogi niż szkoła w odległości 100-200 m od jej budynku. Nie chcę przeklejać informacji ze strony portalu Przytoczna. I tak jestem tam już podpadnięty po zbyt agresywnym przepytywaniu użytkowników z tematów mnie interesujących (ostatecznie chyba zostałem uznany za persona non grata i moje posty są odrzucane). Wspomnę więc tylko, że była to jedna z najmniej licznych Gmin Wyznaniowych. Liczba jej członków w XX wieku raz tylko przekroczyła 500 osób.

Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich informuje, że Łysobyki powstały jako miasto wydzielone ze wsi Przytoczno w XV wieku. W wieku następnym powstała nowa osada na wyspie na rzece Wieprz (Nowe Przytoczno) i ona stała się dzisiejszymi Jezioranami. Stawy rozdzielające Przytoczno i Jeziorzany zapewne znajdują się w dawnym korycie Wieprza. W 1862 roku miało w Łysobykach mieszkać 1013 osób w tym Żydów naliczono 356. Liczba ta nie jest tożsama z liczbą członków Gminy Wyznaniowej, ta bowiem obejmowała swoim zasięgiem i inne osady w pobliżu, gdzie jednak nie było większych skupisk osób wyznających judaizm. Ta wyspiarska lokalizacja miasta moim zdaniem jednoznacznie tłumaczy umieszczenie cmentarza w Przytocznie - czyli na brzegu. Może warto też dodać, że kilka wieków temu Wieprzem spływało do Wisły więcej wody niż obecnie, dawne koryto wypełnia się już tylko podczas powodzi.

Współczesne zdjęcia terenu cmentarza:

Obrazek

Obrazek

Obrazek

W przypadku ostatniego ze zdjęć nie jestem pewien czy to jeszcze jego teren. Cmentarz jak i społeczność z niego korzystająca raczej nie był duży. Los macew jest nieznany.
zapuszczam wąsy, wyciągam szablę
pędzę na koniu po śmierć i chwałę
a żadna myśl nie mąci w głowie
bo tu emocje podsycają ogień
Dezerter "My Polacy"

Wróć do „Kirkuty”

Kto jest online

Użytkownicy przeglądający to forum: Obecnie na forum nie ma żadnego zarejestrowanego użytkownika i 19 gości