Tradytor | forum

Żeby cokolwiek znaleźć na temat tego cmentarza... trzeba się nieźle nagimnastykować.
Literatura milczy (podobnie ma się sprawa z Synagogą w Skępem), ludzie nic nie wiedzą, śladu nie ma - jedynie na WIGówce z 1935 roku zaznaczono. Potem jeszcze Messtischblatt z 1944 też wskazuje i potwierdza lokalizację. Ale to tylko mapy... dziś tam na całej długości obu jezior ciągną się nieprzebyte i niczym nie różniące się lasy.

Na całe szczęście trafiłem na osobę, która wskazała mi konkretnie - TU JEST CMENTARZ ŻYDOWSKI. Dowiedziałem się, że mieszkańcy okoliczni na Wszystkich Świętych palą tu znicze - ja się pytam - jak palą, skoro nikt nie wie gdzie jest cmentarz żydowski - usłyszałem - palą - bo i nasze babki paliły i matki - to i my teraz palimy...
ot. Dziś przez środek cmentarza (który naprawdę trudno określić, gdzie się zaczyna, a gdzie kończy) biegnie ścieżka w dół, do przesmyku między jeziorami Wielkim i Małym.

Hallo Tomasie,
ciekawy temat.
Ja nie pytam jak, kiedy i dlaczego - w reszcie mamy tez tutaj "kirkut"...........sama laka.....Grobowce, rozebrane na rozkaz Hitlerowcow leza w kawalach w lesnej drodze. Urzad miasta chwali sie, ze jest historyczny kirkut.......na miejscu ani pomnika ani tablice.......
Ciesze sie, ze twoje rozmowcy tamte ludzie nie zapomniali, to po prostu ludzki postep i honor.
pozdrawiam serdecznie

Tomku - patrząc na Twoje zamieszczone zdjęcia kończące wątek, można powiedzieć - doskonale zatarto wszelkie ślady. Pewno znasz, tym nie mniej podpinam ten adres: http://www.sztetl.org.pl/pl/city/skepe/.
Autor, Twój imiennik Tomasz Kawski widać jest zorientowany w temacie judaików w Skępem, a też szuka. Może warto, jeśli oczywiście nie znasz Go, nawiązać kontakt. Pozdrawiam

Nieostatni

Tak, dziękuję za odpowiedzi i link.
Dotarliśmy, widzę z Panem Kawskim - do tego samego źródła. Książeczka "Rodem ze Skępego" autorstwa p. Zyty Wegner. Poświęcono tam, Żydom skępskim dwie strony, których skany zamieszczam.
Tyle, że z tych informacji - nic konkretnego o lokalizacji, historii kirkutu, czy synagogi - nie wynika.
Dobrze, tak jak piszecie, że chociaż ludzie pamiętają...

Zyta Wegner, Rodem ze Skępego, s. 90-91.

Ja w 2011 roku próbowałem namierzyć ten kirkut, niestety bez powodzenia. Jak się okazuje sprawa jest trudna, gdyż brak jakichkolwiek śladow materalnych. Co ciekawe na niektórych stronach o Skępem kirkut jest wymieniany jako miejsce godne zwiedzenia. W urzędzie gminy pracuje pan Kowalski. On jest chyba kierownikiem biblioteki w Skepem. Dużo wie na temat ludności żydowskiej oraz osadników niemieckich na tych terenach. Nie miałem czasu dłużej z nim porozmawiać, ale mam nadzieję, że będzie jeszcze okazja.

Przeszedłszy się nieco po terenie tego zapomnianego cmentarza znalazłem pozostałości w postaci fundamentu po budynku, prawdopodobnie mieszkaniu dozorcy, domu przedpogrzebowym bądź ohelu (za sztetl.org.pl).

Brawo za spostrzegawczość Zbyszku! gratuluję!
Trzeba zatem będzie podjechać tam jeszcze raz. Dzięki za uzupełnienie tematu.

W 2020 r. cmentarz żydowski z inicjatywy Stowarzyszenia Grupy Historyczno-Poszukiwawczej Gustaw, Stowarzyszenia Lapidaria. Zapomniane cmentarze Pomorza i Kujaw, Fundacji Ari Ari i Urzędu Miasta i Gminy w Skępem został uprzątnięty. Notka własna Bożena Ciesielska