Kraśnik jako miasto Tęczyńskich posiadał prawo zabraniające osiedlać się Żydom wewnątrz jego murów. Jednak lokalizacja miasta na szlaku handlowym przyciągała ludność żydowską, która też nie ustawała w staraniach o prawo do zamieszkania wewnątrz miasta. Stało się to możliwe dopiero w XVI w. po zmianie właściciela Kraśnika. A że nie ma nic za darmo, obciążono Żydów opłatami na rzecz właściciela miasta. Z racji szczególnego zainteresowania działalnością handlową Żydzi, tak jak w innych miastach zasiedlili okolice rynku. Wybudowali też drewnianą synagogę. Po raz kolejny sytuacja Żydów w Kraśniku uległa zmianie po pożarze miasta z roku 1637. O wywołanie pożaru oskarżono jednego z Żydów i zastosowano wobec całej społeczności sankcję w formie zakazu zamieszkiwania w okolicach rynku. Podczas tego pożaru spłonęła i drewniana synagoga. Miejsce na nową bożnicę wyznaczono w pobliżu murów miejskich. Budowa trwała od 1637 do 1654 roku. Nowy budynek był murowany i utrzymany w stylu barokowym. Przetrwał kataklizmy w postaci zamieszek podczas powstania Chmielnickiego i najazdu Szwedów. W wiekach XVIII i XIX dobudowano do niego babiniec od strony północnej i przedsionek z babińcem od strony zachodniej. Sala główną mogąca pomieścić 400 osób szybko okazała się za mała dla wszystkich wiernych. Dlatego w XIX wieku obok Wielkiej Synagogi pojawiła się Synagoga Mała. Pełniła ona także funkcje domu kahalnego i szkółki. Jednoczesne działanie dwóch bożnic było równoznaczne z obecnością w mieście dwóch rabinów. Napięcie wywołane wojną w roku 1914 wybuchło w mieście w postaci wystąpień antyżydowskich, jednak zabicie obu rabinów było dziełem Rosjan, którzy wkrótce utracili to miasto. Jeżeli chodzi o stosunki ludnościowe to mimo malejącej gwałtownie zamożności mieszkańców Kraśnika po wybudowaniu kolei nadwiślańskiej Żydzi od ponad 100 lat stanowili większość jego mieszkańców.
Synagogi kraśnickie zostały zdewastowane przez okupantów niemieckich podczas II wojny światowej. Po jej zakończeniu w Wielkiej Synagodze umieszczono warsztaty spółdzielni rzemieślniczej, a w Małej Synagodze magazyn. Kolejny okres naznaczony postępującą dewastacją to lata 1980 - 1989 gdy budynki pozostawały niezagospodarowane. Obecnie trwają prace remontowe i budynki mają być zajęte przez instytucje kulturalne pielęgnujące pamięć o wielokulturowości Kraśnika.
Będąc w Kraśniku nie miałem możliwości zobaczenia wnętrz budynków. Wszystkie otwory zabite były deskami. Jednak artykuł w Wikipedii poświęcony Małej Synagodze jest zaopatrzony w zdjęcia jej wnętrza i tam odsyłam zainteresowanych
Mała Syngoga w Kraśniku Obecna sytuacja finansowa miasta nie sprzyja szybkiemu zakończeniu prac remontowych jednak mam nadzieję, że nie zostaną one zarzucone całkowicie.
- p1010214.jpg (71.79 KiB) Przejrzano 1851 razy
