Strona 1 z 1

Cmentarz ewangelicki - Rypin (pow. rypiński)

: pt sty 03, 2014 3:18 pm
autor: krzymen
Pod koniec grudnia zeszłego roku byłem w Rypinie. Na rynku znajduje się plan miasta, gdzie zaznaczono cmentarz ewangelicki. Postanowiłem go zwiedzić, choć pogoda była „niezdjęciowa” …
Będąc przy bramie wejściowej, zauważyłem charakterystyczny pomnik i mur kamienny – dość typowe dla pochówków żołnierzy niemieckich z I wojny światowej.
rypin001t.jpg
rypin001t.jpg (87.95 KiB) Przejrzano 8856 razy
Pomnik jest w dobrym stanie, ale brak jakichkolwiek mogił. Tablica jest nowa, z motywem Krzyża Żelaznego i datami „1914-18” i „1939-45”. Nie ma żadnych innych napisów.
rypin002t.jpg
rypin002t.jpg (70.53 KiB) Przejrzano 8856 razy
Co się działo w Rypinie na początku I wojny światowej? Poszperałem trochę w Internecie …

http://lorypin.artnet.pl/?page_id=13
„W sierpniu 1914 r. wybuchła wojna. Rypin, będąc miastem przygranicznym, znalazł się na pierwszej linii frontu. Bywało, że w ciągu jednego dnia miasto przechodziło z rąk do rąk walczących wojsk. Według relacji Ks. Władysława Makowskiego, datowanej na 11 października 1914 r., w Rypinie „ciągły kinematograf”. Rano „Gut(en) Morgen” po południu „Здравствуйте” (zdrastwujtie). Ostatecznie niemiecka okupacja miasta ustaliła się od 17 listopada 1914 r.”

W Rypinie utworzono kilka szpitali wojskowych. Był także oddział chirurgiczny. Zapewne część rannych zmarła i żołnierzy niemieckich pochowano na cmentarzu ewangelickim, gdzie z czasem groby otoczono murem i wystawiono pomnik. Można się tylko domyślać, że wojskowych rosyjskich chowano w prawosławnej części cmentarza przy ul. Lipnowskiej, gdzie do tej pory zachowały się nieliczne nagrobki żołnierzy rypińskiego garnizonu, zmarłych przed 1914 r. Wcale bym się nie zdziwił, gdyby w grobie z I w.ś. pochowano w 1945 r. czerwonoarmistów. Na ich grobie stoi okazały obelisk, a po mogiłach carskich wojaków z lat 1914-1915 nie ma śladu …

Na cmentarzu ewangelickim nie zachowało się zbyt dużo starych nagrobków, a te co istnieją, są często pozbawione tablic i napisów.
http://www.upstreamvistula.org/Cemeteri ... ype=recent
Jednak jeden mnie zainteresował.
rypin003t.jpg
rypin003t.jpg (87.92 KiB) Przejrzano 8856 razy

Pomnik podobny do wyrabianych w warsztatach kamieniarskich na Powązkach. Jest tam następujący napis:
CHRISTUS IST MEIN LEBEN,
STERBEN IST MEIN GEWINN
TRAMWAJ NR. 21, 2
JULIE ARNDT
GEB. BLOCH
* DEN 10. AUG. 1825
+ DEN 18. APR. 1908
:mrgreen: Zachodzę w głowę, jaki związek z tramwajami :laughing: miała Pani Julia Arendt z d. Bloch??????? :mrgreen:
Tramwaj, to po niemiecku Tramway lub Tramwagen, słowa "tramwaj" nie ma nawet w słowniku niemiecko-polskim!!!!!!!!! O co tu chodzi? :shock:

Re: Cmentarz ewangelicki - Rypin (pow. rypiński)

: pt sty 03, 2014 3:38 pm
autor: fuchsi
Hallo Krzysiek,

napewno to nie "tramwaj" - to jest cytat z biblii, podano miejsce (strona i "Abschnitt")

Gdyby na prawde tam jest napisany swiadzalbym o to, ze nagrobek zostal zrobione przez jakis majstra ktory dosyc slabo odczytal zledzenie. Ten cytat czesto jest spotykane, ale nie jeszcze wrocilem uwagi na to.

pozdrawiam serdecznie

PS: "tramwaj" ma te same znaczenie w jezyku niemieckim, tylko juz nie uzywany, stare slowo ktore zniknal.

Re: Cmentarz ewangelicki - Rypin (pow. rypiński)

: pt sty 03, 2014 4:39 pm
autor: Thomas
Szkoda, że nie masz zdjęcia z bliska...
coś jest nie tak.
CHRISTUS IST MEIN LEBEN,
STERBEN IST MEIN GEWINN
pol. Chrystus jest moim życiem, śmierć jest moim zwycięstwem,
to parafraza św. Pawła z listu do Filipian -- Dla mnie bowiem żyć to Chrystus, a umrzeć to zysk (Flp. 1,21).
nie wiem co ze świętym Pawłem, ani z Kościołem w Filipii miał tramwaj :mruga:

Re: Cmentarz ewangelicki - Rypin (pow. rypiński)

: pt sty 03, 2014 5:59 pm
autor: krzymen
Cześć Thomas! Hallo Günther!

Wklepałem w GOOGLE „Rypin evangelische friedhof” ... i patrzcie co znalazłem na forum niemieckim!!!!
http://www.mittelpolen.de/irm/index.php ... g-in-rypin
Niewiele z tego rozumiem, ale chyba pisząca tam Frau Irmgard ma też problemy z tym tramwajem jeżdżącym po Rypinie :takaemotka: - dyskutują o nim na sześciu stronach
Dodatkowo Frau Irmgard pomyliła datę urodzenia (1825 → 1895!!!!) ... i zrobiła z JULIE ARNDT geb. BLOCH trzynastoletnią dziewczynkę!!! :lol2: W XIX wieku kobiety wcześnie wychodziły za mąż, ale w 1908 coś takiego nie było chyba możliwe :lol2:
Günther, czy mógłbyś przeczytać co tam piszą? Chyba Twoi rodacy jednak ustalili, że w Rypinie nie było linii tramwajowej nr 21 :lol2:
Thomas, chciałeś zdjęcie napisu – proszę bardzo!
Tramwaj.jpg
Tramwaj.jpg (57 KiB) Przejrzano 8848 razy
Słowo TRAMWAJ wielkie jak byk … albo jak TRAMWAJ!!!! :laughing:
Pozdrawiam
Krzysztof
PS. W Warszawie nie ma linii nr 21!!!!

Re: Cmentarz ewangelicki - Rypin (pow. rypiński)

: pt sty 03, 2014 6:03 pm
autor: Thomas
oo raany... :extra_crazy: :extra_saywha:

dzięki Krzysztofie... to Ci zagadka :mruga:

Re: Cmentarz ewangelicki - Rypin (pow. rypiński)

: pt sty 03, 2014 8:14 pm
autor: fuchsi
@Krzysztof,
@Thomas,

patrzylem na ta strone, czytalem i musze powiedzic:
"Da steh ich nun ich armer Tor und bin so klug als wie zuvor" (Goethe)

Jednym slowem - oni tez nie wiedza co to ma znaczyc. taz pytali o "tramwaje" groby mennonitow, ortodoksow, i tak dalej......

Ale rejestrowalem sie na tym forum, moze dla Was tez bedzie troche wiecej roboty i znajomych.

pozdrawiam serdecznie

Re: Cmentarz ewangelicki - Rypin (pow. rypiński)

: pt sty 03, 2014 9:16 pm
autor: Majsterek
Tak na marginesie: Mapa z 1940 wykazuje 3 cmentarze w Rypinie, jeden z nich to obecnie park miejski.

Re: Cmentarz ewangelicki - Rypin (pow. rypiński)

: sob sty 04, 2014 8:42 pm
autor: krzymen
Majsterek pisze:Tak na marginesie: Mapa z 1940 wykazuje 3 cmentarze w Rypinie, jeden z nich to obecnie park miejski.
Witam wszystkich, cześć Majsterek!
Wg. tego, co wyszperałem w sieci, w Rypinie ok. 1940 r. funkcjonował cmentarz katolicki (z częścią prawosławną), cmentarz ewangelicki i trzy cmentarze żydowskie. Nie wiem ile cmentarzy żydowskich było czynnych, ale Niemcy zniszczyli trzy.
Pierwszy to ten, o którym wspomniał Majsterek. Był położony blisko cmentarza ewangelickiego i jest tam teraz park i pomnik. Drugi znajdował się na ul. 3 Maja.
Trzeci znajdował/znajduje się na ul. Spokojnej. Jest tam teraz lapidarium z odnalezionych macew.
http://www.kirkuty.xip.pl/rypin.htm
Żadnego z cmentarzy żydowskich (a raczej miejsc po nich) jeszcze nie zwiedzałem. Na „setce” wydanej przez WIG w 1939 były zaznaczone w Rypinie trzy cmentarze, ale tylko ten na płd.wsch., to był kirkut.

Czy ktoś z forumowiczów posiada lub ma dostęp do książki "Rypin – dzieje miasta"? Wydano dwa tomy pod red. Krzysztofa Mikulskiego (T. I Do roku 1918 i T. II Od roku 1918).

Re: Cmentarz ewangelicki - Rypin (pow. rypiński)

: pn sty 06, 2014 1:05 pm
autor: krzymen
Udało mi się przejrzeć książkę „Rypin – dzieje miasta”. Niestety o rypińskich cmentarzach jest tam b. mało informacji, ale napisano, że nagrobek Julie Arndt został prawdopodobnie wykonany w Płocku, w warsztacie kamieniarskim Wacława Mendakowskiego.
O tramwaju nr 21 ani słowa ;) ale do Rypina prowadziła linia kolejki wąskotorowej (rozstaw 600 mm).

Re: Cmentarz ewangelicki - Rypin (pow. rypiński)

: wt sty 07, 2014 11:32 pm
autor: Jacek&Agatka
Nagrobki warsztatu owego Mendakowskiego odnalazłam w Sierpcu i okolicach. Pochodzą one z okresu od 1905 do 1912 roku.

Re: Cmentarz ewangelicki - Rypin (pow. rypiński)

: śr sty 08, 2014 9:38 pm
autor: krzymen
A tu fotka sygnatury z cmentarza w Płocku: "MENDAKOWSKI / I MARANKIEWICZ / W PŁOCKU"
viewtopic.php?p=12205#p12205
Zdjęcie wykonał kol. kwis

Re: Cmentarz ewangelicki - Rypin (pow. rypiński)

: śr sty 15, 2014 7:49 pm
autor: night
Był jeszcze cmentarz choleryczny oraz dla dzieci nieochrzczonych. Co prawda dość zwięźle, ale o cmentarzach w Rypinie można znaleźć również w opracowaniu Czesława Białego, Parafie rypińskie oraz kościoły i kaplice na ich terenie z 1993 r. - http://kpbc.umk.pl/dlibra/docmetadata?id=41134

Ten tramwaj to kuriozum na skale co najmniej wojewódzką. Tyle razy byliśmy naprawiać nagrobki w Rypinie i nigdy nie zajrzeliśmy na ewangelicki...

Re: Cmentarz ewangelicki - Rypin (pow. rypiński)

: śr mar 12, 2014 1:16 pm
autor: stzstz
Krzysztof w Rypinie, a w zasadzie tuż obok miasta jest jeszcze jeden cmentarz niemiecki. Jest blisko tego cmentarza co byłeś. Trzeba jechać ok. 1 km dalej w stronę Lipna i przed miejscowością Głowińsk po lewej stronie szosy jest cmentarz. Wygląda na zapomniany. Ja kilka lat temu tam byłem.