Mogiła Ułanów - Leszczewek (pow. suwalski)

[Majsterek]

W sąsiedztwie cmentarza z IWŚ znajduje się utrwalona pomnikiem mogiła dwóch ułanów poległych podczas polsko-litewskich walk o Suwalszczyznę we wrześniu 1920. Polegli to Wawrzyniec Walkowiak i Stanisław Walotka.

2-IMG_20190729_174732.jpg (98.24 KiB) Przejrzano 2597 razy

3-IMG_20190729_174752.jpg (113.53 KiB) Przejrzano 2597 razy

Można tu przypomnieć, że był to czas gdy Litwini bardzo chcieli skorzystać z bolszewickiego najazdu na Polskę i przy okazji realizować swoje cele. Sytuacja zmieniła się oczywiście po odepchnięciu Rosjan spod Warszawy w sierpniu. 27 sierpnia dowództwo 2. Armii wydało rozkaz operacyjny nr 45 nakazujący opanowanie rejonu Augustowa, Suwałk i Sejn.Uzupełnieniem była instrukcja postępowania z Litwinami:

Dtwo Armii wychodzi z założenia, że te obszary, które przed ofensywą bolszewicką były w posiadaniu polskim, należą w dalszym ciągu do Polski. Jeżeli bolszewicy przekazali władzę Litwinom, to należy drogą ugodową wymóc ich wycofanie, stawiając krótkoterminowe ultimatum, grożące rozbrojeniem. W ostateczności należy z całą stanowczością rozbrajać te oddziały litewskie, które dobrowolnie nie opuszczają polskich obszarów.

Początkowo Litwini ustępowali bez walki, ale we wrześniu podjęli zorganizowane natarcie. Uderzenie litewskie nie tyle zaskoczyło co zdziwiło naszego dowódcę, majora Skrzyńskiego, który relacjonował później:

Na początku rozmowy wyraziłem zdziwienie z powodu napadu bez wypowiedzenia wojny i wyraziłem przypuszczenie, że prawdopodobnie powstało tu jakieś nieporozumienie. Zażądałem sprawdzenia [tego] telefonicznie w Kownie. Dowódca litewski zgodził się ze mną i wysłał z meldunkiem żołnierza. Staliśmy przez dłuższy czas, rozmawiając ze sobą przyjaźnie i spokojnie. W pewnej chwili nadjechał na zgrzanym koniu od strony Berżnik kawalerzysta litewski, coś na boku zameldował oficerowi litewskiemu i ten, podchodząc i salutując powiedział mi – panie majorze, otrzymałem rozkaz do dalszego natarcia

Po serii litewskich ataków odpieranych przez Polaków przystąpiono do negocjacji. 7 października podpisano tzw. umowę suwalską, która określiła przebieg granicy - co ciekawe, dziś granica z Litwa na tym odcinku pozostaje w zgodzie z ustaleniami umowy.

Ciekawy artykuł Krzysztofa Skłodowskiego w lokalnej prasie.