Kościół św. Stanisława BM - Drobin (pow. płocki)

[bobola]

Burzliwa historia kościóła św. Stanisława BM w Drobinie sięga drugiej połowy XV w. kiedy to wojewoda płocki Ninogniew I Kryski rozpoczął budowę świątyni w stylu gotyckim. Budowę kościoła zakończył po roku 1477 Ninogniew II Kryski, także wojewoda płocki.
W 1536 r. kościół spłonął, odbudowa trwała do 1543 r. Potop szwedzki obrócił go w ruinę, z której został podniesiony dopiero w 1780 r. W czasie wojen napoleońskich w roku 1812 przeznaczony został do celów wojskowych. W XIX w. wykonano kilka remontów, ale dzisiejszy gotycko barokowy wygląd zewnętrzny budowli, nadał remont ukończony w 1904 r. We wrześniu 1939 r. kościół stał się szpitalem polowym, w 1943 r. służył za magazyn zbożowy. Gruntowny remont świątyni przeprowadzono w latach 1949-50.
Skromne wnętrze kościoła zdobią poźnorenesansowe, monumentalne nagrobki rodziny Kryskich, mimo wichrów historii zachowały się w dobrym stanie. Wykonane z szarego piaskowca ustawiono po bokach głownego ołtarza, wykonanie starszego, stojącego przy południowej ścianie prezbiterium, przypisuje się Santi Gucciemu.

[bobola]

Dodatek do tematu kościół - neobarokowa plebania z początku XX w.

[bobola]

Parę najnowszych zdjęć, niestety nie udało mi się upolować słynnych nagrobków.

[Thomas]

Dodatek do tematu kościół - neobarokowa plebania z początku XX w.

To ja też dodam zdjęcie starej plebanii od siebie + nowo powstającej, tuż na tyłach tej zabytkowej:

DSC_1005.JPG (135.29 KiB) Przejrzano 10468 razy

DSC_1004.JPG (126.49 KiB) Przejrzano 10468 razy

Kiedy byliśmy z wycieczką z Kuj-Pom właśnie w Drobinie i z kościoła udaliśmy się skrótem na cmentarz, to gdy dostrzegliśmy ów budujący się gmach nie dowierzaliśmy oczom - jeden ze współtowarzyszy zapytał - który normalny biznesmen stawia willę pomiędzy kościołem a cmentarzem - to co, tu na Mazowszu nie ma lepszych miejsc.
Zaciekawiony zapytałem przechodnia idącego na cmentarz - Panie, ten pałac to zbudowali na gruntach tego dawnego dworu Kunklów (który stał na podziemiach XVI-wiecznego dworu Kryskich - szczerze mówiąc nie wiedziałem gdzie ów dwór się znajdował?) - no i kto to sobie buduje - tak koło cmentarza, co?
A facet śmiejąc się półgłosem - nasz ksiądz proboszcz - powiedziałem - ach... no tak - i odeszliśmy - no i zagadka rozwiązana
A gdzie był dwór Kryskich, a potem Kunklów - nadal nie wiem

[Thomas]

Parę najnowszych zdjęć, niestety nie udało mi się upolować słynnych nagrobków.

Za to jak mi się w końcu udało dostać do środka, to gucciowski nagrobek otoczyli rusztowaniem - ech, no - jak pech, to pech.
Zrobiłem dobre zdjęcia tego postgucciowskiego, choć nie mogłem darować sobie, że byłem tak blisko, a tu jednak nie - trzeba będzie kiedyś spróbować na nowo

[1] [północny] - Nagrobek postgucciowski - zapewne z lokalnego warsztatu - wzorowany na oryginale samego mistrza Santi Gucci Fiorentino:
Upamiętnia on:
- Stanisława (fundatora południowego, gucciowskiego nagrobka) Kryskiego (*ok. 1563; +1595)
- Małgorzatę z Uchańskich Kryską
- Piotra Kryskiego (+ok. 1600)
- Pawła Kryskiego (?) (+w dzieciństwie)

DSC_0962.JPG (69.88 KiB) Przejrzano 10468 razy

[2] południowy - Nagrobek przypisywany Santi Gucciemu
Upamiętnia on:
- Pawła Kryskiego (+1546)
- Annę ze Szreńskich (+ po mężu)
- Wojciecha Kryskiego (+ok. 1530, +zap. 1562)

DSC_0965.JPG (80.96 KiB) Przejrzano 10468 razy

Szerszy, choć niekoniecznie wiarygodny jest artykuł na wikipedii - TU
Polecałbym prędzej artykuł "Dwa nagrobki w Drobinie - dzieło mistrza i jego naśladowców" [w:] Spotkania z zabytkami, nr 7-8/2010.

DSC_0952.JPG (142.5 KiB) Przejrzano 10468 razy

DSC_0948.JPG (139.42 KiB) Przejrzano 10468 razy

Postscriptum:
Za pomoc w ustalaniu genealogii Kryskich dziękuję p.Pawłowi B. Gąsiorowskiemu z Bydgoszczy.

[kwis]

Kim był słynny Guci?
Włoski rzeźbiarz i architekt pracujący w Polsce, Urodził się ok.1530 we Florencji, zmarł w 1599 lub 1600, prawdopodobnie w Mirowie.

Gucci był uczniem swego ojca, restauratora katedry we Florencji oraz rzeźbiarza Baccio Bandinellego. Przed przybyciem do Polski wykonał we Florencji bliżej nie znane rzeźby. Od 1558 pracował dla dworu królewskiego w Krakowie. Na zlecenie królowej Anny Jagiellonki wykonał nagrobki do Kaplicy Zygmuntowskiej na Wawelu (1574-75), króla Zygmunta Augusta i samej królowej. Dla króla Stefana Batorego zbudował pałac w Łobzowie (nie zachowany), przebudował kaplicę mariacką katedry wawelskiej na kaplicę grobową Stefana Batorego z jego nagrobkiem (1594-95, jedynym sygnowanym: SANTI GUCI FIORE[ntinus]). Miał warsztat w Pińczowie.
Najwcześniejszym wykonanym w Polsce dziełem Gucciego jest renesansowy nagrobek rodziny Kryskich: Anny, Pawła i Wojciecha (pochodzący z lat 1572-76, znajdujący się kościele w Drobinie w woj. płockim), w którym po raz pierwszy w Polsce zastosowano w jednym nagrobku połączenie figur siedzących z leżącą, znane z dzieł Michała Anioła, kaplicy Medyceuszy w kościele San Lorenzo we Florencji (1519-34) i nagrobka Juliusza II (kościół S. Pietro in Vincoli w Rzymie). W dziele Gucciego na sarkofagu znajduje się leżący posąg dworzanina królewskiego Wojciecha Kryskiego (ok.1530-62), którego sansowinowska poza jest niezwykle naturalna i wytworna. Asystują mu rzeźby siedzących rodziców, Pawła i Anny, umieszczone wyżej w dwóch półkoliście sklepionych niszach. Piękna twarz Wojciecha o harmonijnych rysach odpowiada zachowanym o nim relacjom współczesnych Łukasza Górnickiego i A. Orzechowskiego. Wysoki poziom wykonania, doskonałość wykończenia tego posągu (pełen smutku wyraz twarzy, delikatne dłonie) pozwalają uznać go za własnoręczne dzieło Santi Gucciego. Rzeźby wyobrażające jego rodziców są owego mistrzostwa pozbawione, co świadczy o tym, że wykonał je współpracownik rzeźbiarza. Architektoniczna oprawa nagrobka jest gęsto pokryta ornamentami, często później stosowanymi przez Gucciego: są to tarcze w rollwerkowych obramieniach, motywy liściaste, kandelabrowo-kwiatowe, uskrzydlone głowy aniołków, girlandy, amfory płomieniste. Zestaw tych form dekoracyjnych był używany przez licznych naśladowców Gucciego.



Przy pisaniu lub omawianiu nagrobka Kryskich w drobińskim kościele postawiłbym znak zapytania przy słowie Guci lub dodał prawdopodobnie Guci.

[bobola]

Thomasie, lepszy rydz niż nic grunt, że dodałeś zdjęcia nagrobków w obecnym stanie, ważne jest, że są konserwowane.

Kwisie, o co biega z tym Gucim

[kwis]

Thomasie, lepszy rydz niż nic grunt, że dodałeś zdjęcia nagrobków w obecnym stanie, ważne jest, że są konserwowane.

Kwisie, o co biega z tym Gucim

Słyszałem jakiś czas temu o innych ustaleniach w tej materii w trakcie prezentacji filmu o zabytkach Mazowsza - to był rok 2008, szczegółów nie pamiętam.

[bobola]

Nie sugeruj się tym co usłyszałeś, może prezenter miał wadę wymowy Ważne, że się pisze GUCCI

[Thomas]

Tu przy Guccim wszystko można uznać za jest niejasne: Pińczów zbyt daleko od Drobina, brak bezpośrednich sygnatur, znajdowane analogie do innych rzeźbiarzy tego okresu...

Kwisie, wyraźnie napisałem: - "przypisywany Santi Gucciemu". Ustalenia, na konferencjach ustaleniami, ale:

1. w toruńskiej szkole zabytkoznawczej i konserwatorskiej bezsprzecznie uznaje się nagrobek Kryskich za pierwsze sepulkralne dzieło samego Gucciego (wiem, bo zdarza mi się na wykładach pojawiać )
2. nawet jeśli tak nie jest, to lepiej żeby było. Czemu odbierać Drobinowi tak zacny tytuł i umieszczenie na planie renesansowych zabytków Polski? Uznajmy, mówmy, chwalmy i promujmy - że Drobin - to perełka renesansu... ot

[Thomas]

Polecam panoramki z wnętrza kościoła.
Można z bardzo bliska poobcować z wnętrzem
http://radoslawsobik.pl/panoramy/drobin/index.html

[waldek]

Byłem w Drobinie w sierpniu, przejazdem na Pojezierze Drawskie. Wreszcie skusiłem się żeby zobaczyć słynne nagrobki Kryskich. Nie żałuję, warto było, choć remont Gucciego nadal trwa. Spotkałem tam dwie miłe panie konserwatorki. Ponieważ rusztowanie zasłania nagrobek, najbardziej zainteresowałem się inskrypcjami. Poniżej ich zdjęcia, oraz zdjęcia inskrypcji z drugiego nagrobka, naprzeciwko. Wkrótce postaram się zrobić tłumaczenie, co zresztą obiecałem właśnie paniom konserwatorkom, więc pora spełnić swoją obietnicę.
Tutaj zdjęcia remontu.

[waldek]

Nagrobek przypisywany Gucciemu. Inskrypcje i pięknie podświetlony posąg Wojciecha Kryskiego.

[waldek]

A oto nagrobek przeciwległy i inskrypcje. Pod względem inskrypcji, to chyba najbogaciej ozdobiony nagrobek, jaki widziałem.

[waldek]

cd

[Thomas]

No, Panie Waldku. Jakby to się Panu udało... byłbym wniebowzięty!
Zatem czekam z niecierpliwością!

[waldek]

Najpierw teksty z medalionów umieszczonych na nagrobku Wojciecha Kryskiego:

Moyses
Pulvis es et in pulverem reverteris

Mojżesz
Prochem jesteś i w proch się obrócisz

David
Quis est homo et non videbit mortem

David
Kim jest człowiek i nie zobaczy śmierci

(Właściwie jest to skrót tekstu z Psalmu: Quis est homo qui vivet et non videbit mortem; „Kim jest ten człowiek, który będzie żył i nie zobaczy śmierci” - w sensie "Czy jest taki człowiek, który..."; trudno powiedzieć, czy autor skrócił tekst, bo był to tak znany cytat, że nie musiał go dawać w całości, czy też specjalnie go zmienił, ponieważ chciał zmienić sens).

Horatius
Mors optanda viris, requies ea certa laborum

Horacy
Pożądaną rzeczą dla ludzi (mężów) jest śmierć, to niechybne wytchnienie po trudach.

Seneca
Nihil cuiquam nisi mors certum

Seneka
Nikomu nic pewnego prócz śmierci

[waldek]

Z główną inskrypcją jest nieco trudniej. Mam jasność co do pierwszej jej części (właściwie pierwszego zdania, bo choć nie ma tu kropki, to jednak tam mamy wyraźny podział treściowy), zarówno co do tekstu łacińskiego, jak i co do znaczenia. Potem nie mam aż takiej pewności. Być może czegoś tu nie widzę. Tak czy inaczej, próba transkrypcji jest poniżej. Jeśli ktoś ma możliwość porównać ją na żywo z oryginałem, może wychwyci jakiś błąd.

D O M
Alberto Cryski Archicam(erario) Ploc(ensi) Post Paulu(m) p(at)rem ei(us) haeredi in Drob(in) Domi Forisq(ue) clarissimo
Cuius praeter diversor(um) idiomatu(m) peritia(m) eloquentia(m) et in negotiis dexteritate(m) pauci
Aequare potuer(un)t et cui mors importuna Polthow(iae) obstitit ne debitos virtutibus suis
Honores adiret posteaq(am)? ad Iul. III P.M. Ferd. Rom. Philip Hisp et Angl Neapo
Reges magnis de reb(us) legationib(us) pro rege Sig. Aug. regnoq(e) obitis ad aulam redibat.

Tak jak pisałem, tłumaczenie pierwszej części inskrypcji (czyli do adiret, w polskim tekście do „cnotom”) jest dość pewne. Jest tylko jedna wątpliwość – czy archicamerarius to komorzy, podkomorzy, czy jakiś inny urząd? nadkomorzy? chyba nie było takiego?
Warto też zwrócić uwagę, że autor nagrobka stosuje imię Albert zamiast częstszego (jak mi się zdaje) łacińskiego odpowiednika Wojciecha, jakim jest Adalbert.

Bogu Największemu Najlepszemu

Wojciechowi Kryskiemu, komorzemu Płockiemu, po swoim ojcu, Pawle, dziedzicowi w Drobinie, słynnemu ze wszech miar w sferze domowej i publicznej, któremu, obok różnych innych przymiotów, pod względem doświadczenia, wymowy i uczciwości w interesach niewielu mogło dorównać, i którego niewczesna śmierć w Pułtusku stanęła na przeszkodzie, by dostąpił zaszczytów należnych jego cnotom, gdy, odbywszy do Juliusza III PM (papieża?), do Ferdynanda króla Rzymskiego oraz do Filipa króla Hiszpanii, Anglii i Neapolu poselstwa w ważnych sprawach w imieniu króla Zygmunta Augusta i królestwa, zmierzał z powrotem do dworu.

W tej drugiej części dziwne jest słowo posteaquam, które właściwie zgodnie ze skrótami należałoby czytać posteaquem, ale nie ma takiego słowa. Nie jestem też do końca pewien zwrotu ad aulam redibat na końcu (zresztą na zdjęciu słabo go widać), ale wersja z dworem królewskim ma sens. Czy ktoś zna skrót PM?

Ciekaw jestem, czy w nagłówku, po skrócie D O M, inni też widzą "ET"?
Byłoby to bardzo dziwne, gdyby miało to znaczyć "i" i być w takim miejscu.

[waldek]

Ale widzę, że również w przeciwległym nagrobku jest "et" po D.O.M. Czyli chyba to miało być "et" i to w sensie "i". Jest to bardzo dziwne, bo jakby zrównuje dwie dedykacje - Bogu i człowiekowi, który jest pochowany. Tymczasem mają one, o ile dobrze mi się wydaje, zupełnie różny sens: Bogu oddaje się grób w opiekę, natomiast człowiekowi na pamiątkę, aby pamięć po nim nie zaginęła.

[waldek]

No i jeszcze transkrypcja i tłumaczenie napisu na samym dole:

Stanis. Castel. Raciez. F(rate)r f(rat)ri BM pos(uit)

Stanisław, kasztelan raciąski, brat bratu BM (?) położył.