Przemierzyliśmy dorzecze Drwęcy a zaglądając do Skrwilna , podlegającego kasztelani rypińskiej byliśmy prawie u źródeł Skrwy, drugiej granicznej rzeki, ograniczającej Ziemię Dobrzyńską od Mazowsza. Powędrujemy z jej nurtem, poznając tą część Ziemi Dobrzyńskiej. Wypływa ona z już nieistniejącego Jezi...

Świecie n. Drwęcą N: 53o17’2,36’’ E: 19o33’45,44’’ O Świeciu wspominaliśmy przy okazji Górzna , Jastrzębia ale również i Ruża . Pod datą 29 kwietnia 1252 roku, spisany jest przez Kazimierza Konradowica w Dobrzyniu n. Wisłą dokument dla Ruża i Świecia , nadający immunitet sądowy i ekonomiczny, świad...

Szczuka (31) N: 53o13’28,07’’ E: 19o27’47,82’’ Miejscowość leży również na terytorium michałowskim, na wschód od Brodnicy. Najstarsze ślady osadnictwa na tym terenie to relikty grodziska znajdującego się na zachodnim brzegu jeziora Szczuka na wypiętrzonym pagórku-półwyspie. Wały grodziska o wysokoś...

Górzno było ostatnim miejscem omówionym przez autorów „Budownictwa Obronnego Ziemi Dobrzyńskiej (1995r) w tej części jej geograficznego obszaru. Poza granicą są jednak również pozostałości średniowiecza będące śladami naszej, może jeszcze wtedy nie dobrzyńskiej ale mazowieckiej cywilizacji. Zanim u...

Piastowicze jak inni władcy, zapewne by „zadość uczynić za doczesne grzechy”, przekazywali na rzecz Kościoła – biskupstw, posiadłości, zwłaszcza na terenach nadgranicznych z Prusami. Takie nadania otrzymywali od książąt dobrzyńskich także Krzyżacy. (Wcześniej, przenosiło to część kosztów obrony gran...

Księte N: 53o9’53,58’’ E: 19o36’4,22’’ „Słownik geograficzny K.P.” informuje, że Księte to „przedhistoryczna miejscowość„, mało jednak o tej przedhistoryczności wspomina. Według „Budownictwa obronnego Ziemi Dobrzyńskiej” istnieje wpis (w DKM, nr 17 str. 139) wymieniający gród przed 1312 rokiem. Fak...

Jak wspomniałem, Skrwilno było najbardziej wysuniętym na wschód grodem kasztelani rypińskiej. Przeszukując w mych „wędrówkach po mapach”, tereny na północ od Rypina zainteresowałem się Dzierznem . Miejscowość ta nie ma średniowiecznej metryki(?), ale szukając jej, natrafiłem na ciekawy wpis w „Słown...

Skrwilno N: 53o1’35,82’’ E: 19o38’5,84’’ Gród był oddalony od Dylewa (w prostej linii) o około 12 km, jako najbardziej wysunięty na wschód ośrodek osadniczy kasztelani rypińskiej. Gdy starałem się go odszukać na mapach Geoportalu zauważyłem „obwałowaną” wyspę na jeziorze przy południowo-wschodnim b...

Powyżej Rypina , Rypienica zasilona jest podobnej wielkości, co ona strugą Dylownicą. Po równinie będącej zapewne dawnym jeziorem, płyną równolegle w jednym kierunku z jeszcze inną rzeczką. Łączą się ze sobą po ominięciu dość pokaźnego masywu polodowcowego zwanego „Łysą Górą”. Górujący nad okolicą p...

Rypin N: 53o3’50,9’’ E: 19o24’8’62’’ Historia Rypina , (dzisiejszego) rozpoczyna się od przeniesienia osady, już wtedy nazywanej miastem, z pod grodu w Starorypinie na nowe, dogodniejsze miejsce w dolinę Rypienicy, na wzniesienie otoczone jeziorem - jej rozlewiskiem. Według „Słownika geograficznego...

Starorypin N: 53o5’0,33’’ E: 19o25’22,98’’ Przed minięciu Tadajewa i pobliskich Strzyg z „Kocią Górką” do Rypienicy wpada strumyczek mający swe źródła za J. Sadłowskim z ruinami zamku w Sadłowie, które już poznaliśmy. Przebija się tu jarami w wysokim masywie wzgórz na wschodnim brzegu Rypienicy. Wą...

Rusinowo N: 53o5’22,54’’ E: 19o22’51,44’’ Wieś Rusinowo , leży na garbie między dolinami Rypienicy i rynną z rozległymi łąkami, będącymi kiedyś jeszcze niezbyt dawno grzęzawiskami lub rozległym jeziorem. Wody zalegające w rynnie, znalazły upust głębokim wąwozem, który przez wieki wyżłobiły w poprze...

Kawałek za Osiekiem, w górę Rypienicy znajdziemy następną pozostałość po średniowieczu. Tak prawdę mówiąc, nikt nie spojrzy w tamtą stronę. Tadajewo N: 53o8’27,22’’ E: 19o22’35,41’’ W „Słowniku geograficznym K.P.” znajdujemy: „ Stare grodzisko i cmentarzysko przedhistoryczne ". Autorzy wskazują też:...

Następną rzeką – (dziś strumykiem) tworzącym „siatkę komunikacyjną” dobrzyńskiego dorzecza Drwęcy jest Rypienica, która wpada do niej w pobliżu wioski Kominy . Za Rypienicą i jej dopływem Pisą, zaczyna się Ziemia Michałowska. Idąc w górę Rypienicy napotkamy miejscowość Osiek leżącą na wyniesieniu gó...

Płonko N: 53o7’31,48’’ E: 19o8’21,62’’ Słownik geograficzny Królestwa Polskiego nie często opisuje grodziska. Przy Płonku właśnie mamy taki opis: „ We wsi 300 kroków od zabudowań, w nizinie nad strumieniem płynącym z przyległych wzgórz, wznosi się kopiec, około 50 łokci wysoki, otoczony ze zewnątrz...

W stronę Drwęcy (na zachód) znajdują się ciekawe miejscowości, o których nie wypada nie wspomnieć. Jest to wieś Płonne i związana z nią, należąca do jednego rodu Szafarnia . Płonne zostało wymienione jako „Plono” w 1412 roku podczas procesu z Krzyżakami. (Proces – miedzy innymi o Z.D., był zwycięstw...

Z Grodziska w Borzyminie z widoczną tablicą „Na sprzedaż” (prawdopodobnie już nieaktualne) można zejść w wąwóz J. Długiego, jednego z najdłuższych (6,5 km) i bardzo wąskich jezior Ziemi Dobrzyńskiej. W jednym miejscu, niespełna 60 m szerokości. Nad nim (w pobliżu) leży wieś Długie wymieniana w dokum...

Borzymin (21) N: 53o4’1,95’’ E: 19o19’20,89’’ Z Mościsk do Borzymina gdzie istnieje następne grodzisko wystarczy „przeskoczyć” polodowcowy garb, rozdzielany jego brzuchem głębokim, kilkunastometrowym rowem. Nawet miejscowość ulokowana na tym wypiętrzeniu nazywa się Przyrowa a jezioro (ów „rów”) leż...

Ostrowite/Mościska (20) N: 53o2’54,54’’ E: 19o17,39,38’’ Do następnego grodziska, a właściwie do miejsca po nim nad J. Ostrowickim, (które też zasila źródła Ruźca), dojedziemy z Kleszczyna przez wspomnianą Studziankę . Grodzisko zostało zniszczone przez Cukrownię „Ostrowite”, która pozyskaną z nieg...

Nim dotarłem do Żałe , wędrowałem wirtualnie Ruźcem, jako granicą kasztelanii kikolskiej a później powiatu lipnowskiego z kasztelanią/powiatem rypińskim. W pewnym momencie rzeka zaczyna płynąć z północy a granica przebiega dalej na wschód w kierunku J. Sarnowskiego i dalej do bagnistych źródeł Mieni...