Grodzisko (Góra Zamkowa) - Starogród (pow. chełmiński)

Grodziska, cmentarzyska etc.
Awatar użytkownika
zbyszekg9
Posty: 1554
Rejestracja: pn paź 28, 2013 3:32 pm

Grodzisko (Góra Zamkowa) - Starogród (pow. chełmiński)

Postautor: zbyszekg9 » czw kwie 23, 2020 1:04 pm

Zanim Chełmno osadziło się w miejscu, gdzie znajduje się do dziś, miało jeszcze swój epizod w nieodległej wsi Starogród, o której wzmianki pochodzą jeszcze z XI wieku. Związków z Chełmnem należy się doszukiwać w ówczesnym nazewnictwie tutejszego grodu – Culmen.

W 1232 roku pojawiła się pierwsza wzmianka o tym miejscu, jako Antiquum Castrum, i jest związana z przybyciem na te ziemie rycerzy Zakonu Krzyżackiego i budową przez mistrza krajowego Hermana von Balka grodu warownego drewnianej konstrukcji. Prawdopodobnie w połowie XIII wieku zastąpiono go zamkiem murowanym, który został siedzibą mistrzów krajowych, a potem komturów, zarządców prowincji.

W dokumentach z drugiej połowy XIII w aż do początków XIV w. miejsce to funkcjonuje pod nazwą Antiquum Culmen (Stare Chełmno) i dla tej miejscowości 28 grudnia 1233 roku został wystawiony dokument lokacyjny. Ów przywilej chełmiński, obejmujący również drugie miasto – Toruń, zapoczątkował rozwój chełmińskiej odmiany lokacyjnego prawa niemieckiego i stał się prawem dla osadników napływających do państwa krzyżackiego. Na prawie tym Krzyżacy lokowali więc kolejno zakładane miasta i wsie oraz nadawali dobra rycerstwu. W połowie XIII wieku ulokowano na surowym korzeniu Novum Culmen (Nowe Chełmno) w miejscu, w którym Chełmno istnieje doi dziś. W XV wieku dla dawnego Antiquum Culmen utrwaliła się nazwa Aldenhaus, nawiązująca do współczesnej nazwy miejscowości,

Po grunwaldzkiej wiktorii zamek starogrodzki przeszedł na kilka miesięcy w ręce wojsk króla Władysława Jagiełły, a w 1454 roku został opanowany przez wojska Związku Pruskiego. Trzy lata później zamek został zajęty przez Bernarda Szumborskiego, zaciężnika krzyżackiego i okupował go do 1478 r. Po jego opuszczeniu przez wojska zaciężne, do Chełmna wkroczyli Krzyżacy, którzy rok później zmuszeni byli do przekazania miasta królowi Kazimierzowi Jagiellończykowi, stając się siedzibą starostów królewskich. W roku 1505 starostwo starogrodzkie wraz z zamkiem został przyznane biskupom chełmińskim, którzy uczynili z zamku wspaniałą rezydencję. Był to okres największej jego świetności. W 1623 roku zatrzymał się na zamku król Zygmunt III Waza z małżonką Konstancją oraz całym towarzyszącym im dworem. Twierdza uległa zniszczeniu w czasie wojen szwedzkich w XVII wieku i mimo, że została częściowo odnowiona, nie odzyskała już dawnego blasku i pod koniec XVIII wieku była już zburzona, a następnie rozebrana.

Badania archeologiczne przeprowadzone w latach trzydziestych i sześćdziesiątych XX wieku pozwoliły jednak odkryć fragmenty fundamentów, które okazały się nadzwyczaj interesujące. Według zachowanych opisów zespół obronny składał się z zamku właściwego, zbudowanego na planie pięcioboku, i dwóch podzamczy, usytuowanych od północy i oddzielonych fosami. Z trzech stron zamku broniła stromizna wzgórza. Wjazd prowadził przez podzamcze, od strony północnej. Wrażenie musiała robić kaplica zamkowa, która była wysoka, przestronna, posiadająca siedem okien, posadzkę wyłożoną marmurem. Zdobiły ją trzy ołtarze, w tym jeden poświęcony świętej Barbarze, patronce kościoła. Święta Barbara to również patronka Starogrodu, w którym rozwinął się jej kult. Związany jest on z rokiem 1242, kiedy Krzyżacy po cudownym natrafieniu na relikwie głowy św. Barbary w Sartowicach ulokowali je w kaplicy swojego zamku w dzisiejszym Starogrodzie. Pamięta się w Starogrodzie o św. Barbarze – m.in. przy głównej ulicy nieopodal kościoła ustawiona została drewniana rzeźba patronki.

Obecnie Góra Zamkowa jest udostępniona do zwiedzania. Zbudowana na niej platforma widokowa pozwala na podziwianie Kanału Starogrodzkiego i doliny Wisły z jednej strony, oraz na rzucenie okiem na Starogród z drugiej strony. Do grodziska doprowadzają ścieżki (m.in. tzw. Głęboka Droga), a że to teren bardzo zróżnicowany pod względem wysokościowym, spacer wokół Góry urozmaicają drewniane schodki.

Obok zamku, znajdowało się prawdopodobnie przedzamcze obwarowane wałem i rowem. Było to miejsce, gdzie obecnie usytuowany jest starogrodzki kościół i plebania. Ale dalsze dzieje Starogrodu to już zupełnie inna historia.

Na podst. http://starogrod.pl/
Załączniki
425. Starogród. Rzeźba św. Barbary.JPG
425. Starogród. Rzeźba św. Barbary.JPG (116.78 KiB) Przejrzano 2923 razy
430. Starogród. Ścieżka wokół Góry Zamkowej.JPG
430. Starogród. Ścieżka wokół Góry Zamkowej.JPG (216 KiB) Przejrzano 2923 razy
433. Starogród. Ścieżka wokół Góry Zamkowej - Głęboka Droga.JPG
433. Starogród. Ścieżka wokół Góry Zamkowej - Głęboka Droga.JPG (208.55 KiB) Przejrzano 2923 razy
438. Starogród. Ścieżka wokół Góry Zamkowej - Głęboka Droga.JPG
438. Starogród. Ścieżka wokół Góry Zamkowej - Głęboka Droga.JPG (260.5 KiB) Przejrzano 2923 razy
440. Starogród. Grodzisko Góra Zamkowa.JPG
440. Starogród. Grodzisko Góra Zamkowa.JPG (231.85 KiB) Przejrzano 2923 razy
441. Starogród. Grodzisko Góra Zamkowa.JPG
441. Starogród. Grodzisko Góra Zamkowa.JPG (184 KiB) Przejrzano 2923 razy
444. Starogród. Grodzisko Góra Zamkowa.JPG
444. Starogród. Grodzisko Góra Zamkowa.JPG (236.74 KiB) Przejrzano 2923 razy
447. Starogród. Grodzisko Góra Zamkowa.JPG
447. Starogród. Grodzisko Góra Zamkowa.JPG (221.31 KiB) Przejrzano 2923 razy
451. Starogród. Grodzisko Góra Zamkowa.JPG
451. Starogród. Grodzisko Góra Zamkowa.JPG (190.21 KiB) Przejrzano 2923 razy
455. Starogród. Grodzisko Góra Zamkowa.JPG
455. Starogród. Grodzisko Góra Zamkowa.JPG (248.15 KiB) Przejrzano 2923 razy

Wróć do „Archeologia”

Kto jest online

Użytkownicy przeglądający to forum: Obecnie na forum nie ma żadnego zarejestrowanego użytkownika i 7 gości