Dwór (nieistniejący) - Kamienica (pow. lipnowski)

[skowron1980]

Niewiele zachowało się z kompleksu dworskiego w Kamienicy. Drewniany dwór z XVIII wieku rozebrany został jeszcze w roku 1965. Mimo, że nie upłynęło nawet pięćdziesiąt lat trudno dziś odtworzyć jego wygląd. Wiadomo, że jego ostatnim przedwojennym mieszkańcem, a zarazem właścicielem wsi w latach 1903-1939 był Józef Knaap. W roku 1987, celem ratowania tego co jeszcze zostało, ochroną konserwatorską objęto pozostałości XVIII-wiecznego parku krajobrazowego. Niestety, mimo że park wciąż figuruje w rejestrze zabytków, podczas mojej zeszłorocznej wizyty nie natrafiłem na żaden ślad tego założenia. Z pewnością z powierzchni ziemi zniknęła kasztanowo-lipowa aleja dojazdowa. Być może jakąś pozostałość parku stanowią obrzeżne drzewa porastające dolinę przepływającego w pobliżu strumienia, nie można tu jednak mówić o jakiejkolwiek widocznej pozostałości regularnego, przemyślanego założenia. Z zabudowań folwarku udało mi się odszukać jedynie porośniętą ruinę jednego z budynków gospodarczych, z lewej strony brukowanej drogi wjazdowej. I jeszcze tylko przydrożna kapliczka. Na szczęście odnowiona i zadbana - już wkrótce tylko ona przypominać będzie o dawnym dworskim majątku.

[zbyszekg9]

Jak twierdzi gospodarz jednego z najbliżej położonych zabudowań, należąca do niego piwnica to również dworska pozostałość. Poprosiłem, aby zaprosił mnie do środka:

128. Kamienica. Piwnica - pozostałość dawnego folwarku.JPG (183.37 KiB) Przejrzano 5138 razy

129. Kamienica. Piwnica - pozostałość dawnego folwarku.JPG (204.13 KiB) Przejrzano 5138 razy

130. Kamienica. Piwnica - pozostałość dawnego folwarku.JPG (205.23 KiB) Przejrzano 5138 razy

Mój rozmówca twierdzi, że mieszkał w dawnym dworze. Wskazał mi miejsce, w którym dokładnie dwór stał. Miejsce to porastają teraz drzewa i krzewy. Kamień leżący na skraju tych zarośli ponoć - zdaniem gospodarza, stanowił element dworu (być może część fundamentu).

131. Kamienica. Miejsce lokalizacji dawnego dworu.JPG (284.13 KiB) Przejrzano 5138 razy

132. Kamienica. Miejsce lokalizacji dawnego dworu.JPG (286 KiB) Przejrzano 5138 razy

133. Kamienica. Miejsce lokalizacji dawnego dworu.JPG (233.57 KiB) Przejrzano 5138 razy

134. Kamienica. Miejsce lokalizacji dawnego dworu.JPG (200.25 KiB) Przejrzano 5138 razy

Kapliczka obecnie posiada "oblamówkę" innego koloru.

126. Kamienica. Dawna kapliczka dworska.JPG (269.3 KiB) Przejrzano 5138 razy

127. Kamienica. Dawna kapliczka dworska.JPG (190 KiB) Przejrzano 5138 razy

[konwalia]

W 1900 roku w gazecie "Echa Płockie i Łomżyńskie" (nr 79, z 20.09/03.10) ukazało się ogłoszenie o wystawieniu na sprzedaż folwarku Kamienica. Jego treść podaję w oryginalnym brzmieniu: "włók 19, budowla murowana, duży dom mieszkalny, obfity torf. Drzewo na własną potrzebę. Cena 4.000 rb za włókę bez żadnych wyłączeń".

[konwalia]

W 1857r. dobra Kamienica nabył Felicjan Sokołowski (od swojego ojca Ignacego Sokołowskiego).

ps. Ignacy Sokołowski (1788-1858r.)- sędzia, dziedzic dóbr Kamienica, Lenie i Sobowo. Jego pośmiertna tablica znajduje się w kościele w Sobowie.

[skowron1980]

Epitafium z kościoła w Sobowie

[skowron1980]

Odrobinę światła na wygląd dworu w Kamienicy rzuca zapomniany dziś pisarz Józef Korzeniowski (nie mylić z Józefem Konradem Korzeniowskim, znanym jako Joseph Conrad), który obok licznych opublikowanych wierszy, powieści i utworów scenicznych pozostawił po sobie rękopis „Dziennika z podróży wizytacyjnej po Królestwie z r. 1849 w 7 listach”, dziś dostępny pod adresem: http://www.dbc.wroc.pl/dlibra/doccontent?id=5701
Tam, we fragmencie opisującym przejazd autora z Płocka do Dobrzynia nad Wisłą czytamy: „Najpiękniejsza wieś nazywa się Kamienica p. Sokołowskiego. Ma dwór z wysokim łamanym dachem, dosyć zabudowań, ale nic w tym nie ma miejskiego. Za domem jest piękny parów należący do ogrodu, w nim śliczna dolinka, zielona i przerżnięta rzeczką, która spieszy jak szalona do Wisły, nie wiedząc, że tam zginie.”
Warto dodać, że autor wcale nie był skory do takich entuzjastycznych ocen i np. mijane podpłockie wsie skwitował słowami „nie masz może w całej Polsce brzydszego kawałka ziemi”. Z kolei dość obszerną relację z Płocka zamknął zdaniem: „Ale dość już o Płocku, w którym jedną tylko widziałem ładną kobietę i gdzie jest jedna księgarnia, w której sprzedają parasolki”. Zachęcam do lektury.

[skowron1980]

A oto i sam dwór ("w pełnej krasie" chciałoby się napisać - niestety nie w pełnej krasie, a w kondycji mocno schyłkowej, zapewne krotko przed rozbiórką). Fotografie pochodzą z dokumentacji konserwatorskiej udostępnionej w serwisie https://zabytek.pl - jeśli ktoś jeszcze nie korzystał gorąco polecam. Poniżej stajnia, której skąpe pozostałości pokazuje jedno z zamieszczonych w niniejszym wątku zdjęć.