Klasycystyczny dwór w Dobrzelinie zbudowano według projektu Henryka Marconiego w I poł. XIX wieku. Najpewniej wybudowany został na zlecenie Władysława Łubieńskiego, do którego majątek należał w latach 1849-1866, bądź też już wcześniej przez jego teścia, Władysława Orsettiego (w jego testamencie podana jest data „1818”, co dotyczyć może założenia parku przy dworze oraz podwalin dworu murowanego).Posiada tympanon z płaskorzeźbą herbu rodu Orsettich. Tympanon z drugiej strony budynku przedstawia motyw z narzędziami rolniczymi. Jest bardzo podobny do znajdującego się na pałacu w pobliskim Śleszynie. Władysław Orsetti był porucznikiem Wojska Polskiego. Wziął udział w powstaniu listopadowym. Zmarł w 1856 roku i został pochowany na cmentarzu w pobliskim Żychlinie. Właśnie Władysław Orsetti był założycielem miejscowej cukrowni. W 1866 roku z powodu trudności z utrzymaniem zakładu został on sprzedany spółce udziałowej. Hrabia Łubieński z Gotlibem Blochem , hrabią Stadnickim , hrabią Orsettim i księciem Woroneckim utworzyli spółkę, która przejęła cukrownię w 1866 roku. W 1874 roku została zamieniona na towarzystwo akcyjne - Dobrzelińskie Towarzystwo Fabryk Cukru. Na jej czele stanął Jan Bloch.
Od tej pory nastąpił znaczny rozwój cukrowni. Określana była jako jedna z najważniejszych w kraju. W Słowniku Geograficznym Królestwa Polskiego zatrudnienie szacowano na ponad 1000 osób. Obrót roczny szacowano na 10 milionów ówczesnych złotych polskich. Osada fabryczna obejmowała 6 dużych dwupiętrowych, domów mieszkalnych, koszary dla robotników i kilka domów dla oficjalistów. Istniała także szkółka elementarna utrzymywana z funduszu utrzymywana z funduszu kasy chorych oficjalistów i robotników. W 1877 roku została ufundowana kasa przezorności i pomocy dla oficjalistów etatowych. W 1902 r. Bloch zmarł, a majątek odziedziczyła po nim żona Emilia z domu Kronenberg oraz córki: Maria Kościelska, Aleksandra Weyssenhoff, Emilia Gołyńska i Janiną Kostanecką. W 1916 r. majątek kupił Karol Grabowski.
W okresie wojny obronnej 1939 roku w dworze mieścił się szpital polowy. Szpitalem kierował Wiktor Dega, późniejszy światowej sławy ortopeda. Wśród personelu znajdował się doktor Stefan Wesołowski, którego wspomnienia na ten temat udało mi się znaleźć:
,, Wreszcie dowiadujemy się, że mamy jechać do Dobrzelina, do cukrowni, tuż obok Żychlina. Piękny pałac zamieniono w szpital, salę operacyjną urządzono w kuchni. Rannych przybywa coraz więcej, zostaję ,,ordynatorem" II oddziału chirurgicznego. W sumie mam około 140 rannych. Opatrunki robimy cały dzień i późno w noc.
Mieszkam w pałacu, niezbyt jednak wygodnie, gdyż co noc ustępuję łóżka komuś starszemu. Wieści miejscowe są niewesołe: zbombardowali cukrownię, poza tym bomby padały tuż przy szpitalu , doc. Dega jest ranny, leży z nałożonym gipsem, por. lek. Krzemiński i ppor. aptekarz Tomaszewski - lekko ranni...pewnego dnia zdaje się, że była to sobota 16 września - przyszedł rozkaz opuszczania Dobrzelina. Rannych zostawiamy, pozostają z nimi doc. Dega i kpt. Błażek. Znów rozpoczyna się gorączka i panika przedwyjazdowa. Jak zwykle nie wiemy, gdzie jedziemy, nikt właściwie nie zna dobrze kierunku. Nad wieczorem opuszczamy miły dwór w parku w cukrowni Dobrzelin".
Opis pobytu w dworze pozostawił także prof. dr kpt. Wiktor Dega: "Gdy wysiadłem z pociągu w Żychlinie, w pełnym umundurowaniu wojskowym z dystynkcjami oficerskimi i z opaską Czerwonego Krzyża na ramieniu, zapanowała na dworcu konsternacja. Wpierw u żandarmów niemieckich, którzy po okazaniu przepustki przepuścili
mnie, a potem wśród ludności cywilnej, widzącej umundurowanego oficera polskiego idącego swobodnie i samotnie. Samotność skończyła się szybko, bo otoczyła mnie chmara dzieci i dorosłych, w których to towarzystwie wkroczyłem do Dobrzelina. Trudno wyobrazić sobie naszą radość. Nikt się tu mnie nie spodziewał."
W latach 1939-1945 zarządcą dworu i cukrowni był Gerhard Kahl. Po IIWŚ w budynku mieścił się Urząd Gminy, a następnie szkoła podstawowa. Później dwór nie mógł znaleźć właściciela i popadał w ruinę. Niestety nie mam aktualnych zdjęć dworu. Zamieszczone zrobione były w 2012r. i podczas inscenizacji wydarzeń wrześniowych w 2014 roku. Obecnie właścicielem dworu w Dobrzelinie są Beata i Ryszard Łysakowie, którzy w 2015 r. powołali Fundację Dworu Dobrzelin. Z tego, co można znaleźć na stronie fundacji sporo zmienia się tam na lepsze.
Dwór - Dobrzelin (pow. kutnowski)
Moderator: zbyszekg9
Dwór - Dobrzelin (pow. kutnowski)
- Załączniki
-
- Widok od strony ogrodu
- cimg0125.jpg (230.57 KiB) Przejrzano 2428 razy
-
- cimg0131.jpg (391.98 KiB) Przejrzano 2428 razy
-
- cimg0134.jpg (230.57 KiB) Przejrzano 2428 razy
-
- dsc-0023.jpg (318.79 KiB) Przejrzano 2428 razy
-
- dsc-0033_5.jpg (242.5 KiB) Przejrzano 2428 razy
,,Aby zło zatriumfowało wystarczy, aby dobry człowiek nic nie robił"
Kto jest online
Użytkownicy przeglądający to forum: Obecnie na forum nie ma żadnego zarejestrowanego użytkownika i 5 gości