Pomnik Czynu Zbrojnego - Polichno (pow. piotrkowski)

Moderator: zbyszekg9

Awatar użytkownika
zbyszekg9
Posty: 1554
Rejestracja: pn paź 28, 2013 3:32 pm

Pomnik Czynu Zbrojnego - Polichno (pow. piotrkowski)

Postautor: zbyszekg9 » czw kwie 02, 2020 9:28 pm

Decyzja o budowie pomnika zapadła na posiedzeniu Zarządu Związku Bojowników o Wolność i Demokrację 1 lutego 1966 roku. Pomnik ma kształt 50-metrowego miecza wbitego w ziemię. Powstał w Polichnie w 1968 roku jako pomnik Czynu Zbrojnego Gwardii Ludowej i Armii Ludowej. Po 1989 roku zdecydowano, że będzie upamiętnić żołnierzy Polski Walczącej i bojowników roku 1920. Dziś betonowy monument jest dla wielu solą w oku. Stoi w głębi zarośniętego pola, na mocno popękanej podstawie-cokole. Idzie się do niego po ścieżce zarośniętej chwastami. Widać wokół upływ mijającego czasu i stosunek współczesnych do tego miejsca.

Gdy pomnik powstawał, upamiętniał potyczkę z Niemcami oddziału Gwardii Ludowej im. S. Czarnieckiego, którym dowodził Franciszek Zubrzycki ps. Mały Franek. Bitwa miała miejsce 10 czerwca 1942 roku. Dzień wcześniej, 9 czerwca, gwardziści, aby zdobyć broń, mapy i pieniądze, przeprowadził napad na nadleśnictwo w Meszczach. Przed akcją poprzecinali przewody telefoniczne. Niemieckiego nadzorcę, który zaczął uciekać, postrzelono w pachwinę. Leśniczy Jeremi Kozłowski, zakonspirowany członek AK, otworzył kasę. Gwardziści zabrali 5 tys. zł, mapy, 2 dubeltówki i amunicję. Żona leśniczego dała im boczku i chleba.

Następnego dnia oddział Małego Franka podzielił się. Jedna grupa udała się w kierunku Moszczenicy rozkręcać szyny, druga z Zubrzyckim jako dowodzącym miała w nocy przeprowadzić akcję przeciwko kolonistom niemieckim, więc zatrzymała się we wsi Budy, ok. 3 km od Polichna. Tam partyzanci zostali otoczeni przez żandarmerię z Piotrkowa, Tomaszowa Mazowieckiego i Częstochowy. Trzech poległo, jeden został wysłany do Auschwitz, pozostałym udało się uciec. Mały Franek, ranny w plecy, musiał wyjechać do Warszawy (6 sierpnia 1942 został zabity przez Niemców, gdy próbował uciec po aresztowaniu na dworcu kolejowym w Tomaszowie Mazowieckim).

Wracając do pomnika - jego autorem jest Antoni Biłas (twórca m.in. Pomnika-Mauzoleum w miejscu obozu hitlerowskiego w Radogoszczu w Łodzi i pomnika Leona Schillera w Łodzi).
079. Polichno. Pomnik Czynu Zbrojnego.JPG
079. Polichno. Pomnik Czynu Zbrojnego.JPG (167.78 KiB) Przejrzano 2542 razy
080. Polichno. Pomnik Czynu Zbrojnego.JPG
080. Polichno. Pomnik Czynu Zbrojnego.JPG (152.33 KiB) Przejrzano 2542 razy
081. Polichno. Pomnik Czynu Zbrojnego.JPG
081. Polichno. Pomnik Czynu Zbrojnego.JPG (168.94 KiB) Przejrzano 2542 razy
Obok monumentu w lesie ustawiono makietę obozu partyzanckiego (dziś już nieistniejącą) i wybudowano Muzeum Czynu Partyzanckiego Gwardii Ludowej. Budowę Muzeum Czynu Partyzanckiego rozpoczęto w 1967 roku. Bryłę budynku zaprojektował Jan Michalewicz i Stanisław Żałobny. Dwukondygnacyjny budynek był wsparty na filarach, między którymi zamontowano ozdobne kraty. Na frontonie umieszczony został stylizowany orzeł piastowski. Po przeciwnej stronie, od strony lasu, umieszczono betonowe odlewy odznaczeń wojskowych – Krzyża Partyzanckiego oraz Krzyża Grunwaldu. Uroczyste otwarcie placówki nastąpiło 13 października 1968 roku. Muzeum wraz z pomnikiem miało stanowić kompleks o charakterze historyczno-upamiętniającym. W dolnej części - otwartej - miały być wyświetlane filmy, a na górze zrobiono salę muzealną. Ale już w 1973 roku przystąpiono do przebudowy i remontu placówki. Wówczas zabudowano częściowo dolną kondygnację, która miała być miejscem wystaw czasowych.

Jak już wspomniałem, po 1989 r. pomnik w Polichnie zmienił charakter. Od tej pory miał upamiętniać żołnierzy Polski Walczącej i bojowników roku 1920. Z betonowego klocka skuto nazwy miejscowości, gdzie stoczono walki partyzanckie, a sam sześcian otynkowano. Na pomniku-mieczu litery AL i GL zastąpiono datami 1939 i 1956, które rozdzielono znakiem Polski Walczącej. Tuż obok budynku muzeum ustawiono głaz z pamiątkową tablicą informującą o prężnie działających oddziałach ZWZ i AK działających na Ziemi Piotrkowskiej i o bitwie jaką partyzanci oddziałów AK „Wicher” i „Grom” stoczyli 28 lutego 1944 roku.
078. Polichno. Głaz pamięci przed budynkiem muzeum.JPG
078. Polichno. Głaz pamięci przed budynkiem muzeum.JPG (315.19 KiB) Przejrzano 2542 razy
Tymczasem Muzeum Czynu Powstańczego zmieniło się na… sklep firmowy huty szkła Finezja. Zamknięto go w 1999 roku. W 2011 roku przeprowadzono remont muzeum, całkowicie zmieniając pierwotną bryłę. Wewnętrzny dziedziniec budynku został całkowicie zabudowany, a całość przykryto spadzistym dachem. W rezultacie uzyskano dodatkową powierzchnię wystawienniczą. Pozostawiono również detale architektoniczne na elewacji budynku: stylizowanego orła piastowskiego oraz Krzyż Grunwaldu i Krzyż Partyzancki; zachowano również inskrypcje - Muzeum Czynu Partyzanckiego. Zabieg ten pozwolił na zachowanie kontynuacji między historią obiektu a jego współczesnością. Muzeum z zewnątrz jest mylnie oznakowane, gdyż na dachu budynku znajduje się olbrzymi napis: „Bar”. Może ma to zachęcić podróżujących trasą S8 do odwiedzenia tego miejsca? W końcu posiłek w barze stanowi - nomen omen - bardziej łakomy kąsek, niż małe lokalne muzeum. Choć faktem jest, że przez okno widziałem jakieś stoliki i krzesła w pomieszczeniu przypominającym wystrojem czasy późnego PRL-u.
075. Polichno. Muzeum Polichno.JPG
075. Polichno. Muzeum Polichno.JPG (249.09 KiB) Przejrzano 2542 razy
076. Polichno. Muzeum Polichno.JPG
076. Polichno. Muzeum Polichno.JPG (200.18 KiB) Przejrzano 2542 razy
Muzeum funkcjonuje dziś pod nazwą Muzeum Polichno i jest podporządkowane Muzeum w Piotrkowie Trybunalskim. Niestety podczas mojej wizyty w Polichnie placówka była zamknięta, w jej opisie mogę opierać się jedynie na informacjach internetowych. A więc muzeum proponuje między innymi interaktywną formę zwiedzania: „Meandry historii - z prądem czy pod prąd? Historia wskaże Ci drogę”. Wystawa stwarza możliwość wybrania dla siebie jednej z dróg, przed którymi stawali ludzie w czasach wojny: ścieżkę walki, ścieżkę przetrwania lub ścieżkę kolaboracji.

Wystawa stała ma na celu przybliżenie dziejów wojennych regionu piotrkowskiego w latach 1939 - 1956. Wprowadzenie do utrzymanej w układzie chronologicznym ekspozycji stanowi historia Piotrkowa Trybunalskiego, jako miasta garnizonowego, stałego miejsca postoju 25 pułku piechoty. Kolejne części wystawy dotyczą: losów Rzeczpospolitej Polskiej podczas wojny obronnej we wrześniu 1939 roku oraz pod okupacją niemiecką, Polskiego Państwa Podziemnego, fenomenu na mapie politycznej okupowanej przez Niemców Europy, stanowiącego ciągłość oraz kontynuację władzy politycznej wojskowej II RP, a także wpływu władz państwowych na sytuację w kraju. Znaczna część wystawy została przeznaczona na ukazanie walk oddziałów partyzanckich: Armii Krajowej, Batalionów Chłopskich, Narodowych Sił Zbrojnych, Gwardii i Armii Ludowej, a w szczególności uzbrojenia, wyposażenia oraz dział zbrojnych, najczęściej o charakterze zaczepnym i dywersyjnym, skierowanych przeciwko działaniom aparatu terroru hitlerowskiego okupanta. Końcowa część ekspozycji dotyczy okresu po zakończeniu działań wojennych w 1945 roku i została poświęcona „Żołnierzom Wyklętym” - uczestnikom walk podziemia niepodległościowego, którzy stawili opór skierowany przeciwko sowietyzacji kraju i włączeniu go w strefę wpływów ZSRR.

Źródła:
https://pl.wikipedia.org/wiki/Polichno_ ... otrkowski)
https://proszewycieczki.wordpress.com/2 ... k-gl-i-ak/
http://polaneis.pl/miejsca/muzeum-polic ... ej-lodzkie

Wróć do „Pomniki”

Kto jest online

Użytkownicy przeglądający to forum: Obecnie na forum nie ma żadnego zarejestrowanego użytkownika i 3 gości