Kościół św. Jadwigi - Karnkowo (pow. lipnowski)

Moderator: zbyszekg9

Awatar użytkownika
bobola
Stowarzyszenie
Posty: 2465
Rejestracja: sob lis 14, 2009 11:30 am
Lokalizacja: Płock

Kościół św. Jadwigi - Karnkowo (pow. lipnowski)

Postautor: bobola » pt lip 16, 2010 4:46 pm

Barokowy kościół parafialny pw. św. Jadwigi w Karnkowie, stojący na wzgórku, widzimu już z szosy, z której trzeba zjechać aby bliżej go obejrzeć.
Ceglany otynkowany kościół został erygowany 1725 r. Parafia karnkowska należała wówczas do diecezji płockiej. Od strony szosy do kościoła prowadzi brama z XIX w. Na terenie przykościelnym , od północy widzimy kolumnową kapliczkę i kamienny krzyż misyjny. Natomiast w murze kościelnym umieszczono kamienny herb Junosza, najwybitniejszego ze świetnego rodu Karnkowskich, arcybiskupa gnieźnieńskiego Sanisława Karnkowskiego. Od strony południowej spotykamy figurę św. Jana Chryzostoma, natomiat na szczycie kaplicy widzimy figurę św. Jana Nepomucena a nad nim kartusz z herbem Junosza.
Wnętrze kościoła, widziane przez kratę kruchty, jest wyposażone i polichromowane barokowo.
Załączniki
100_3597-tr.Karnkowo.jpg
100_3597-tr.Karnkowo.jpg (82.87 KiB) Przejrzano 8578 razy
100_3606-tr.Karnkowo.jpg
100_3606-tr.Karnkowo.jpg (68.94 KiB) Przejrzano 8578 razy
100_3587-tr.Karnkowo.jpg
100_3587-tr.Karnkowo.jpg (118.12 KiB) Przejrzano 8578 razy
100_3589-tr.Karnkowo.jpg
100_3589-tr.Karnkowo.jpg (126.85 KiB) Przejrzano 8578 razy
100_3591-tr.Karnkowo.jpg
100_3591-tr.Karnkowo.jpg (97.48 KiB) Przejrzano 8578 razy
100_3592-tr.Karnkowo.jpg
100_3592-tr.Karnkowo.jpg (89.68 KiB) Przejrzano 8578 razy
100_3593-tr.Karnkowo.jpg
100_3593-tr.Karnkowo.jpg (50.47 KiB) Przejrzano 8578 razy
100_3598-tr.Karnkowo.jpg
100_3598-tr.Karnkowo.jpg (82.81 KiB) Przejrzano 8578 razy
100_3603-tr.Karnkowo.jpg
100_3603-tr.Karnkowo.jpg (30.87 KiB) Przejrzano 8578 razy
Awatar użytkownika
Thomas
Moderator globalny - Stowarzyszenie
Posty: 1509
Rejestracja: wt gru 01, 2009 8:40 pm
Kontakt:

Re: Kościół w Karnkowie na Ziemi Dobrzyńskiej

Postautor: Thomas » sob lip 17, 2010 6:24 pm

Katalog Zabytków mówi:
Parafia wzmiankowana 1506. Pierwotny kościół drewniany, wg tradycji przeniesiony w 1584 przez Stanisława Karnkowskiego, abpa gnieźnieńskiego do Podgórza koło Torunia. W tym samym czasie budowa nowego, zachowanego w zrębie murów obecnego. Gruntownie odnowiony i częściowo przekształcony w 1761 roku z fundacji Piotra Karnkowskiego; z tego czasu zakrystia , kaplice, szczyty, oraz podwyższenie ścian korpusu i nadbudowa wieży. Parafia erygowana 1799. 1859 wykonanie lub uzupełnienie sklepień. Kilkakrotnie odnawiany, m.in. 1929, 1962, 1966-7. W obecnej postaci barokowy.
Awatar użytkownika
Thomas
Moderator globalny - Stowarzyszenie
Posty: 1509
Rejestracja: wt gru 01, 2009 8:40 pm
Kontakt:

Re: Kościół św. Jadwigi - Karnkowo (pow. lipnowski)

Postautor: Thomas » ndz mar 06, 2011 6:24 pm

Kościół św. Jadwigi - Karnkowo, dekanat lipnowski.
DSC_6538.JPG
Kościół od północnego-zachodu
DSC_6538.JPG (103.56 KiB) Przejrzano 8536 razy
Parafia założona prawdopodobnie w XV wieku. Kościół wzniesiony około 1584 w miejscu drewnianego, który według podania przeniesiono do Podgórza (dziś dzielnica Torunia). Pierwotnie gotycki, gruntownie przebudowany w XVIII wieku przez Piotra Karnkowskiego i rozbudowany w XIX wieku. W obecnej postaci barokowy.

DYSPOZYCJA PRZESTRZENNA OBIEKTU
Kościół barokowy, orientowany, murowany z cegły, otynkowany. Prezbiterium dwuprzęsłowe, przesklepione kolebką z lunetami, na planie prostokąta, z zakrystią na osi, analogicznie przesklepioną, do której od północy przylega ganek.
Nawa trójprzęsłowa przesklepiona sklepieniem krzyżowym na gurtach. Od zachodu masywna, czworoboczna wieża z dobudowanym od południa nowym aneksem (składzik?). Do nawy od północy i południa przylegają kaplice, zbudowane na planie prostokąta, przesklepione klasztornie. Północna przekształcona na kruchtę. Południowa przewidziana jako nekropolia Karnkowskich, pod nią krypta, przekształcona niedawno na pomieszczenie grzewcze.
DSC_6517.JPG
Krypta, dziś pomieszczenie na piec.
DSC_6517.JPG (69.49 KiB) Przejrzano 8536 razy
Tęcza i arkady otwierające się do kaplic zakończone półkoliście. Okna zamknięte odcinkowo i półkoliście. Od zachodu empora wsparta na trzech arkadach, pod którymi sklepienia krzyżowe.
DSC_6529.JPG
Wnętrze świątyni
DSC_6529.JPG (138.94 KiB) Przejrzano 8536 razy
Korpus w narożach opięty jednouskokowymi szkarpami. Ściany kaplic akcentowane przez uproszczone pilastry.
Szczyty: nad prezbiterium, między prezbiterium i nawą, oraz czołowe obu kaplic - barokowe z 1761, opięte w woluty i ożywione płycinami, zwieńczone falistymi przerywanymi przyczółkami (z wyjątkiem szczytu prezbiterium).
DSC_6501.JPG
Kościół od północy
DSC_6501.JPG (81.49 KiB) Przejrzano 8536 razy
Wieża czterokondygnacyjna z dwuuskokowymi szkarpami w narożach. W przyziemiu wieży kruchta, przesklepiona klasztornie. Okienka wyższych kondygnacji zamknięte półkoliście. Nadbudowa wieży drewniana, konstrukcji słupowej z 1761 roku zwieńczona baniastym hełmem pokrytym blachą zwieńczonym koroną.
DSC_6524.JPG
Wieża kościoła
DSC_6524.JPG (67.9 KiB) Przejrzano 8536 razy


WYPOSAŻENIE
Ołtarz główny, rokokowy z 2. poł XVIII wieku z wklęsło-wypukłym retabulum; z bramkami z figurami śś. Piotra i Pawła, oraz dwiema wolnostojącymi kolumnami, na których figury aniołów podtrzymujących draperię spływającą spod korony w zwieńczeniu ołtarza.
W polu głównym obraz Koronacji NMP w otoczeniu chórów anielskich z XVII wieku, ozdobiony sukienką z blachy srebrnej; przesłaniany przez obraz św. Jadwigi z 1824 roku. W zwieńczeniu obraz św. Józefa z XVIII wieku.
IMG_9289.JPG
Fot. Katalog Zabytków Sztuki w Polsce - Powiat lipnowski
IMG_9289.JPG (49.75 KiB) Przejrzano 8536 razy
Ołtarz boczny lewy, regencyjno-rokokowy z XVIII wieku, w polu głównym obraz Matki Boskiej Różańcowej z 2.poł. XVIII wieku.

Ołtarz boczny prawy, rokokowy z 2.poł. XVIII wieku, w polu głównym rzeźbiony krucyfiks przesłaniany współczesnym obrazem Przemienienia Pańskiego, wg Rafaela.
IMG_9289 - Kopia.JPG
Fot. Katalog Zabytków Sztuki w Polsce - Powiat lipnowski
IMG_9289 - Kopia.JPG (43.28 KiB) Przejrzano 8536 razy
Ołtarz w kaplicy południowej, rokokowo-klasycystyczny z przełomu XVIII i XIX wieku, w polu głównym św. Antoni, wg Murilla, w zwieńczeniu Zdjęcie z krzyża, wg Rubensa.

Ambona rokokowa, z 2.poł XVIII wieku z obrazem św. Jana Nepomucena w zaplecku i rzeźbą anioła na globie w baldachimie.
29mmv69.jpg
Ambona. Fot. internet
29mmv69.jpg (38.37 KiB) Przejrzano 8536 razy
Chrzcielnica rokokowa z 2.poł. XVIII wieku w kształcie łodzi z bogatą dekoracją i grupą Chrztu w Jordanie na pokrywie.
4ta58p.jpg
Chrzcielnica. Fot. internet
4ta58p.jpg (37.91 KiB) Przejrzano 8536 razy
Prospekt organowy rokokowy z końca XVIII wieku.
ete5ck.jpg
Empora z prospektem. Fot. internet
ete5ck.jpg (40.48 KiB) Przejrzano 8536 razy
Konfesjonał rokokowy z XVIII z obrazem św. Małgorzaty w zaplecku.
IMG_9296.JPG
Fot. Katalog Zabytków Sztuki w Polsce - Powiat lipnowski
IMG_9296.JPG (41.97 KiB) Przejrzano 8536 razy


ELEMENTY KOMMEMORATYWNE
- W ścianie empory tablica marmurowa z herbem Junosza i inicjałami S K A G [Stanisław Karnkowski Arcybiskup Gnieźnieński].
IMG_9312.JPG
Fot. Katalog Zabytków Sztuki w Polsce - Powiat lipnowski
IMG_9312.JPG (73.7 KiB) Przejrzano 8536 razy
- W ścianie szczytowej południowej kaplicy kartusz z herbem Junosza podtrzymywanym przez dwie syreny z dodanymi później literami F K [Franciszek Karnkowski] i datą 1808.
IMG_4486.JPG
Fot. Jacek&Agatka
IMG_4486.JPG (99.32 KiB) Przejrzano 8530 razy
- W ścianie północnej prezbiterium wtórnie wmurowany uszkodzony, kamienny kartusz z herbem Junosza z 1. poł. XVII wieku.
DSC_6503.JPG
DSC_6503.JPG (100.35 KiB) Przejrzano 8536 razy
- W drugiej kondygnacji wieży od południa kamienna tarcza z herbem Junosza i literami P K – [Piotr Karnkowski].
DSC_6520_śc_poł_wieży.JPG
DSC_6520_śc_poł_wieży.JPG (51.76 KiB) Przejrzano 8536 razy
- Na tej samej, od zachodu analogiczna tarcza z Junoszą i literami A M P K ANNO 1761 REPARATU[R] – [AD MANDATUM/MEMORIAM? PETRI KARNKOWSKI…] (Na polecenie/pamiątkę Piotra Karnkowskiego roku 1761 renowacja)
DSC_6522_śc_zach_wieży.JPG
DSC_6522_śc_zach_wieży.JPG (56.35 KiB) Przejrzano 8536 razy
- Od północy kolejna tylko z herbem Junosza.
DSC_6535_śc_płn_wieży.JPG
DSC_6535_śc_płn_wieży.JPG (58.71 KiB) Przejrzano 8536 razy
- Płyta nagrobna być może matki Daźboga Karnkowskiego, wojewody dorpackiego, starosty dobrzyńskiego i odolanowskiego, renesansowa z 2.poł. XVI wieku, kamienna z płaskorzeźbioną półpostacią niewiasty i dziecka z kartuszem z herbem Nałęcz podtrzymywanym przez syreny, z nieczytelną inskrypcją i datą 1589 i bordiurą o prymitywnej dekoracji roślinnej. Pierwotnie w posadzce nawy, obecnie w ścianie kaplicy.
IMG_9313.JPG
Fot. Katalog Zabytków Sztuki w Polsce - Powiat lipnowski
IMG_9313.JPG (32.22 KiB) Przejrzano 8536 razy
- Płyta epitafijna Stanisława Karnkowskiego, arcybiskupa gnieźnieńskiego, wykonana za jego życia w 1600 roku, z płaskorzeźbionym portretem w owalu, krucyfiksem po jednej i herbem Junosza po drugiej z literami S K A G i datą.
IMG_9312 - Kopia.JPG
Fot. Katalog Zabytków Sztuki w Polsce - Powiat lipnowski
IMG_9312 - Kopia.JPG (63.92 KiB) Przejrzano 8536 razy
- Płyta nagrobna Jana Karnkowskiego, kasztelana lędzkiego, starosty łęczyckiego i jego żony Jadwigi z Nadborskich, późnorenesansowa z 1625 z monogramem wykonawcy S A F 98, z różowego marmuru. W górnej strefie tablica inskrypcyjna w obramieniu kartuszowym w dolnej płaskorzeźbione postacie zmarłych, pomiędzy którymi kartusze z herbami Junosza i Nowina i literami I K C L S L.
IMG_9312 - Kopia (2).JPG
Fot. Katalog Zabytków Sztuki w Polsce - Powiat lipnowski
IMG_9312 - Kopia (2).JPG (52.95 KiB) Przejrzano 8536 razy
- Postument nagrobny Stanisława Karnkowskiego (zm. 1646), wystawiony przez syna Stanisława Karnkowskiego, kasztelana dobrzyńskiego, czworoboczny z czarnego marmuru z inskrypcją.

- Epitafium Józefa Karnkowskiego (zm. 1821)

- Epitafium Salomei z Nakwaskich primo voto Karnkowskiej secundo voto Karwosieckiej (zm. 1837)

- Epitafium Jadwigi z Karnkowskich Wyczałkowskiej (zm. 1837)

- Epitafium Gabriela Marcina Karnkowskiego (zm. 1849)

- Epitafium Franciszka i Gertrudy Karnkowskich, fundowane przez dzieci po 1851 roku



INNE
Na strychu dwa gotyckie dzwony z nieczytelnymi inskrypcjami, jeden z nich z 1499 roku. Na strychu trzynaście rzeźb barokowych z XVII i XVIII wieku, w tym: czterech zakonników, dwóch niewiast i siedmiu aniołów. Silnie zniszczone.
W ścianie szczytowej południowej kaplicy klasycystyczna wnęka zamknięta półkoliście w obramieniu w kształcie rózg liktorskich, a w niej XVIII wieczna rzeźba św. Jana Nepomucena.
100_3593-tr.Karnkowo_bobola.jpg
Fot. bobola
100_3593-tr.Karnkowo_bobola.jpg (27.5 KiB) Przejrzano 8536 razy
Awatar użytkownika
Thomas
Moderator globalny - Stowarzyszenie
Posty: 1509
Rejestracja: wt gru 01, 2009 8:40 pm
Kontakt:

Re: Kościół św. Jadwigi - Karnkowo (pow. lipnowski)

Postautor: Thomas » ndz mar 06, 2011 6:31 pm

Warto w tym momencie zadać sobie pytanie, jak wysoko można stawiać własne potrzeby i potrzeby parafian nad materialne dobro, nad którym sprawuje się opiekę?
Chodzi mi o sprawę przekształcenia charakteru krypty pod południową kaplicą. Rodzina Karnkowskich od ponad 3 wieków patronowała kościołowi. To dzięki niej, przez lata kościół piękniał i przechodził konieczne remonty. Kolejne pokolenia odchodziły, a potomkowie grzebali swych przodków w krypcie pod kaplicą. I tak znaleźli tu miejsce "wiecznego" spoczynku dobrodzieje, dzięki którym dziś możemy oglądać tak piękny zabytek.

Karnkowskich od 1945 roku w Karnkowie nie ma, jednak jeszcze do niedawna nadal bezpiecznie spoczywali i "oczekiwali" Dnia Pańskiego w swojej krypcie. Niestety, pomysłem parafian na czele z jednym z proboszczów było zorganizowanie nadmuchowego ogrzewania świątyni. Co zrobić? Gdzie umieścić piec? Wybór padł na kryptę Karnkowskich.
Wnętrze dość skrzętnie "uprzątnięto" z trumien fundatorów, zburzono katakumbę i zrobiono miejsce dla pieca grzewczego.
No i dziś parafianie mają ciepło... Co się stało ze szczątkami fundatorów? - Wszyscy milczą.

O zgrozo...! Gdzie poszanowanie dla historii, gdzie szacunek dla przodków!?
Awatar użytkownika
Nieostatni
Posty: 645
Rejestracja: pt wrz 24, 2010 10:49 pm
Lokalizacja: W-wa (rzut beretem)

Re: Kościół św. Jadwigi - Karnkowo (pow. lipnowski)

Postautor: Nieostatni » ndz mar 06, 2011 9:18 pm

Thomas pisze:Co się stało ze szczątkami fundatorów?
I to pytanie padnie na końcu - na Sądzie Ostatecznym i ich wskrzesi. Wskrzesi i tych drugich wygodnych, bo Miłosierdzie Boskie jest nie ogarnione. Postawione przez Thomasa pytanie jest ciągle aktualne, załóżcie włosiennice i posypcie, łyse głowy popiołem - bezmyślni i wygodni, dzisiejsi Saduceusze. Dziękuję, że otwierasz oczy niewidzącym "przysłowiowej belki we własnym oku".
Nieostatni
Awatar użytkownika
Dziadek Jacek
Posty: 219
Rejestracja: ndz lut 02, 2014 10:50 pm

Re: Kościół św. Jadwigi - Karnkowo (pow. lipnowski)

Postautor: Dziadek Jacek » wt lut 04, 2014 9:58 pm

Nieostatni, byś faktycznie nie był ostatni w tym temacie (tak smutno zakończonym - sądzę, że szczątki pochowano z należytym szacunkiem w innym miejscu) to ja dodam zgromadzone kiedyś informacje o kościele i rodzie:
Na stronie UM w Lipnie przeczytamy: „Jednym z pierwszych przedstawicieli rodu był Mikołaj Karnkowski, który urodził się prawdopodobnie w Karnkowie, sprawował wiele urzędów m.in. w 1456 roku był wojewodą halickim na Rusi. Jego syn Jan Karnkowski był sekretarzem królewskim Jana Olbrachta oraz Zygmunta Starego. W 1527 roku został biskupem przemyskim a 4 lata później biskupem kujawskim. Na początku XVI wieku właścicielem Karnkowa był drugi syn Mikołaja – Tadeusz Karnkowski. Tadeusz Karnkowski miał z kolei 3 synów, z których największą karierę zrobił Stanisław Karnkowski urodzony w 1520 roku w Karnkowie. W 1567 roku otrzymał biskupstwo kujawskie a w 1581 roku po śmierci prymasa Uchańskiego został arcybiskupem gnieźnieńskim. Jeszcze w 1576 roku jako biskup kujawski koronował króla Stefana Batorego. Stanisław Karnkowski jako prymas Polski był zajadłym przeciwnikiem reformacji religijnej stąd nazywany był „ młotem kacerzów”. Odgrywał znaczącą rolę w życiu politycznym kraju, był doradcą królów Stefana Batorego oraz Zygmunta III Wazy. Zmarł w 1603 roku w klasztorze bernardynów w Łowiczu.

Jak podano w „Słowniku geograficznym K.P.” „już w XV w należało do rodu tego imienia i nieprzerwanie stanowi wyłącznie jej rezydencyję. Naczelną wsi tej ozdobę stanowi kościół na nieco wzniesionym pagórku…” Wspomina się tam o historii pobudowania kościoła. Powstał na miejscu drewnianego, który został rozebrany mimo, że jego stan nie wymagał tego. Rozebranie starego i pobudowanie nowego zajęło 7 tygodni. (według Paprockiego S.g.K.P.) Wtedy to panujący Stefan Batory, zawstydził dziedzica będącego biskupem włocławskim, że „w rodzinnym gnieździe dozwala istnieć drewnianemu kościołkowi i gdy biskup oświadczył gotowość wystawienia murowanego, i zaprosił króla na uroczystości poświęcenia, król odrzekł, że za 7 tygodni wracać będzie z Gdańska…”. Ponoć biskup dotrzymał słowa i powstał niewielki kościół „mniemać wypada, że przeznaczony był jedynie na nadworną kaplicę i przyjęcie zwłok zmarłych do pieczar tamże znajdujących się.
(Jak widać zostali wykwaterowani ale za to kościół w jakimś tam lepszym stanie przetrwa dłużej - tym szczątkom już wszystko jedno a pomnik ich pamięci będzie trwał.)
Według S.g.K.P. , w ścianę krypty wmurowana jest kamienna, zabytkowa kropielnica, którą znaleziono w pogorzelisku spalonego drewnianego kościoła z Wierzbicka (po drugiej stronie Mienia za "Wyrzutami")
Awatar użytkownika
konwalia
Posty: 150
Rejestracja: śr kwie 03, 2013 9:15 pm

Re: Kościół św. Jadwigi - Karnkowo (pow. lipnowski)

Postautor: konwalia » pt paź 18, 2019 10:01 pm

Kościół w Karnkowie, fot. w "Wieś i dwór" 1912 r. (z.5/6).
Załączniki
Karnkowo.PNG
Karnkowo.PNG (358.33 KiB) Przejrzano 7804 razy
Chociaż nie skończysz ciągle rób,
Ciebie, nie dzieło, weźmie grób,
A choć na ziemi krótko nas,
Czas wszystko skończy, bo – ma czas.


K. Brodziński (1791-1835)
Awatar użytkownika
Dziadek Jacek
Posty: 219
Rejestracja: ndz lut 02, 2014 10:50 pm

Re: Kościół św. Jadwigi - Karnkowo (pow. lipnowski)

Postautor: Dziadek Jacek » sob paź 19, 2019 9:39 am

Konwalio ta zima z karnkowskim kościołem w tle przypomniała mi historię z pierwszej zimy okupacji opowiedzianej przez moją mamę.
Klasztor w Wymślinie był przez Niemców zamknięty (zakonnicy w tym czasie zostali już wywiezieni do Obór gdzie w tamtejszym klasztorze było miejsce internowania). W okolicy pozwalano odprawiać nabożeństwa w Karnkowie. Na Pasterkę wówczas przybyli wierni również z poza parafii, z okolicznych, pozamykanych kościołów. Widoczne wokół kościoła miejsca zapełnione były saniami. Musiało to pięknie wyglądać, tak wielkiego zgromadzenia tu chyba nigdy wcześniej jak i do tej pory chyba nie było. Przychodzą mi przed oczy obrazy Fałata przedstawiające gromadzące się na polanach zaprzęgi parujących koni i opatulonych w kożuchy wozaków oczekujących na powrót myśliwych.
Tu jednak "myśliwymi" byli Niemcy.
Przed końcem nabożeństwa przyjechało kilka ciężarówek z żołnierzami, którzy zabrali zgromadzonym i wychodzącym z kościoła ludziom kożuchy i futra. Nie mam informacji czy kogoś aresztowano - mama tego nie pamiętała - wracała do Józefkowa w swetrze.
Ja chyba jestem już ostatnim znającym tą historie a dzięki temu zdjęciu ten fakt sobie przypomniałem i dołożyłem do historii Kościoła w Karnkowie by przetrwała dalej na stronie Tradytora.
Awatar użytkownika
konwalia
Posty: 150
Rejestracja: śr kwie 03, 2013 9:15 pm

Re: Kościół św. Jadwigi - Karnkowo (pow. lipnowski)

Postautor: konwalia » sob paź 19, 2019 8:28 pm

Dziękuję za uzupełnienie tego wątku tym wspomnieniem. Myślę, że dla lokalnej pamięci bezcennym, mogącym posłużyć jako element jakiegoś filmowego scenariusza. Bardzo symboliczny...

PS Przy okazji zwracam uwagę na nazwisko autorki zamieszczonej powyżej fotografii (p. Karnkowskiej).
Chociaż nie skończysz ciągle rób,
Ciebie, nie dzieło, weźmie grób,
A choć na ziemi krótko nas,
Czas wszystko skończy, bo – ma czas.


K. Brodziński (1791-1835)

Wróć do „Obiekty sakralne”

Kto jest online

Użytkownicy przeglądający to forum: Obecnie na forum nie ma żadnego zarejestrowanego użytkownika i 3 gości