Strona 1 z 1

Jerzy Starzyński

: ndz sie 08, 2021 1:15 pm
autor: Dziadek Jacek
Zbierając wiadomości do "Moich wędrówek po Ziemi Dobrzyńskiej" zgromadziłem ich nadmiar. W swej książce "Maliszewo dawniej i dziś", Dorota Kostecka (wspomniałem o niej w podtemacie o Maliszewie) przypomniała sylwetkę wspaniałego Polaka. Nie sięgamy często do książek o historii lokalnej takiej jak ta o Maliszewie, więc historia coraz bardziej się kurczy. Wspominając nazwisko Starzyńskiego, mamy przed oczyma ostatniego prezydenta Warszawy. Szkoda by ta wiadomość o jego stryjecznym bracie, zasłużonym dla tych terenów "spleśniała" w czeluściach mojego komputera.

"Jerzy Starzyński – przedstawiam sylwetkę lokalnego bohatera wojny polsko – bolszewickiej w 1920 r. Jerzy Starzyński nie wywodził się z terenów ziemi dobrzyńskiej. Do podlipnowskiego Maliszewa przybył wraz z żoną i córką w 1913 roku, kupując tu majątek i postanawiając osiedlić się na stałe. Zakupiony przez nich majątek Maliszewo obejmował wówczas powierzchnię 1343 morgi, 66 prętów ziemi wraz z budynkami i inwentarzem. Jerzy Stanisław Starzyński herbu Ślepowron urodził się 31.05.1883 roku w Warszawie. Jego rodzicami byli Gustaw Michał Starzyński (buchalter) i Helena Martina Stanisława Collone Walewelska. Jerzy pochodził z dość zamożnej rodziny pielęgnującej idee patriotyczne. Zamieszkiwał w Warszawie przy ul. Wielkiej 17, ale posiadał też majątek w Mzurkach w powiecie piotrkowskim, gdzie założył Kółko Rolnicze i Kółko Ziemian „Postęp”. Jego stryjecznym bratem był Stefan Starzyński (syn Alfonsa i Jadwigi z Lipskich), który w latach 1934 – 1939 był prezydentem Warszawy. Inni kuzyni Jerzego jak Roman i Mieczysław Starzyńscy (również z Warszawy) byli bezgranicznie oddani Józefowi Piłsudskiemu. W 1905 roku w Parafii Ewangelicko – Augsburskiej w Warszawie J. Starzyński wziął ślub z Janiną Walerią Stefanią Skonieczną. Osiedlając się na wsi Starzyński, planował spokojne życie zarówno dla siebie, jak i swojej rodziny. Nie przypuszczał nawet, że w tak spokojnej wiosce jak Maliszewo, tak tragiczny spotka go los. Jego żona Janina ze Skoniecznych urodziła się 27.12.1883 roku w Warszawie. Rodzicami jej byli Kazimierz Skonieczny (radca stanu) herbu Pracosław i Sabina Tekla z Owczarskich herbu Lubicz. Zanim wyszła za Jerzego Starzyńskiego, ukończyła warszawską pensję dla dziewcząt Pani Szomber. W dniu 24.09.1911 roku w Warszawie przy ulicy Pięknej 14 urodziło się ich pierwsze dziecko – córka Anna Kazimiera nazywana przez wszystkich Hanią. Natomiast w 1915 r. w Maliszewie urodził się syn Adam, a w 1918 r. syn Jerzy Stefan. Starzyński był dobrym pracodawcą, lubianym zarówno przez mieszkańców Maliszewa jak i wśród wielu lipnowskich działaczy społecznych, z którymi współpracował. Starzyński, jako wiceprezes Zarządu Okręgowego Towarzystwa Rolniczego Ziemi Dobrzyńskiej dążył do polepszenia bytu służby folwarcznej poprzez udzielanie jej pomocy w tzw. naturaliach i sprowadzanie dla niej tanich ubrań oraz obuwia za pośrednictwem Syndykatu Rolniczego. Oprócz funkcjonującego wcześniej w Maliszewie młyna i cegielni, Starzyński założył krochmalnię, plantację tytoniu, a także eksploatował torf. Starsi mieszkańcy pamiętają z opowiadań swych dziadków i rodziców, że Starzyńscy często wspomagali w mąkę ze swojego młyna biedniejszych mieszkańców Maliszewa, a nawet i Lipna, kiedy zwrócił się ktoś do nich z taką prośbą o wsparcie. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 roku dzięki udostępnieniu przez Starzyńskich pomieszczenia w jednym z dworskich budynków chętne dzieci mogły uczęszczać na naukę pisania i czytania. Jerzy Starzyński, pomimo że dopiero od 1913 roku zamieszkiwał w sąsiedztwie miasta Lipna, dał się poznać, jako wielki działacz społeczny włączając się do wszelkich lokalnych przedsięwzięć. Już w 1916 roku wszedł w skład Rady Opiekuńczej Powiatu Lipnowskiego, jako opiekun gminny. Był też jednym z hojniejszych ofiarodawców utworzonej w 1916 roku Komisji Kwesty Powiatu Lipnowskiego pod hasłem „Ratujcie dzieci”. W 1917 roku był członkiem Powiatowej Komisji rewizyjnej. Zasiadał też w Radzie Powiatu Lipnowskiego i był między innymi członkiem Powiatowej Komisji Aprowizacyjnej. Natomiast w październiku 1918 roku podczas zebrania w Dyblinie upoważniono go do przejmowania władzy z rąk niemieckich. W 1920 roku radni powiatowi, darząc Starzyńskiego wielkim zaufaniem, wybrali go spośród siebie, jako delegata Sejmiku Powiatowego w Lipnie do Rady Wojewódzkiej. Piastował też funkcję prezesa Związku Ziemian Powiatu Lipnowskiego oraz wiceprezesa Okręgowego Towarzystwa Rolniczego Ziemi Dobrzyńskiej. Podczas wojny polsko – bolszewickiej powierzono mu stanowisko komendanta straży obywatelskiej na powiat lipnowski. W dniu 13 sierpnia 1920 roku patrolował teren powiatu wraz z oddziałem wywiadowczym przybyłym z Włocławka oraz swym rządcą Juliuszem Przybyłowiczem. Po dokonaniu całodziennego objazdu powrócił do swego majątku w Maliszewie. Wcześniej wysłał z Maliszewa swą żonę z dziećmi do rodziny w Warszawie, aby nie zagrażało im żadne niebezpieczeństwo. Nocą z 13 na 14 sierpnia 1920 r. został powiadomiony, że nieprzyjacielskie wojska wkroczyły do Lipna. Pomimo namów ze strony innych osób nie zdecydował się uciec, prawdopodobnie z racji zajmowanego stanowiska komendanta zobowiązującego go do odpowiedzialności za bezpieczeństwo powiatu. Nocą bolszewicy przyjechali do Maliszewa i zabrali Starzyńskiego do Lipna, gdzie widziano go więzionego do 17 sierpnia 1920 r. W dniu 18 sierpnia znaleziono zmasakrowane jego ciało w maliszewskim lesie zwanym przez miejscowych „rudziok”. Starsi wspominali, że zanim go zabito, jego ciało wleczone było na arkanie przez konie. Kiedy znaleziono jego zmasakrowane zwłoki w głowie były 3 dziury po pikach (kozackich lancach), a w oczodołach ziała pustka, ponieważ pozbawiono go przed śmiercią oczu. Ciało Starzyńskiego pochowano na lipnowskim cmentarzu parafialnym. Natomiast w miejscu jego zgonu w Maliszewie wystawiono drewniany krzyż. Przez wiele lat widywano dość często jego żonę z dziećmi składających kwiaty pod tym krzyżem. Podczas II wojny światowej krzyż ten został zniszczony przez Niemców i już później nieodbudowany. W 1926 roku Starzyńskiego pośmiertnie odznaczono Złotym Krzyżem Zasługi, który jego córka Hanna ofiarowała do Muzeum Wojska Polskiego. Na dziewiątym posiedzeniu Lipnowskiego Sejmiku Powiatowego odbytym w dniu 4 listopada 1920 roku radni powiatowi, chcąc uczcić pamięć Starzyńskiego, uchwalili fundusz stypendialny im. Jerzego Starzyńskiego w wys. 50.000 mk. Fundusz ten przekazany został do dyspozycji Rady Szkolnej Okręgowej. Na cmentarzu parafialnym w Lipnie w miejscu spoczynku Jerzego Starzyńskiego na początku lat trzydziestych XX wieku wystawiono wielki kamienny nagrobek. Wykonawcą tego nagrobka był znany wówczas włocławski kamieniarz Bronisław Dobrzyński. Materiałem, z jakiego został wykonany ogromny kamienny krzyż (symbol męki) był czerwony piaskowiec, specjalnie sprowadzony do wykonania tej rzeźby aż z Tumlina. Kolor kamienia również nie jest przypadkowy, bowiem czerwień to kolor męki. Przyglądając się dobrze pomnikowi można zauważy w górnej części krzyża 3 wgłębienia symbolizujące zadane pikami rany. Żona Jerzego Starzyńskiego po jego śmierci ponownie wyszła za mąż, za wieloletniego rządcę ich majątku Juliusza Przybyłowicza. Początkowo Przybyłowiczowie nadal mieszkali w Maliszewie, ale na początku lat 30 osiedlili się w majątku Giżynek koło Rypina, gdzie mieszkali aż do wybuchu wojny. Po wojnie zaś, kiedy skonfiskowano ich majątek – Przybyłowiczom przyznano mieszkanie kwaterunkowe w Lipnie przy ul. Mokrej 4, gdzie mieszkali aż do śmierci Juliusza Przybyłowicza, czyli do 1956 roku. Janina Przybyłowicz pochowała swojego męża na miejscowym cmentarzu. Dziś nikt z bliższej rodziny Jerzego Starzyńskiego już nie żyje – syn Jerzy Stefan zmarł w 1931 roku w wieku zaledwie 13 lat, syn Adam zginął w Katyniu podczas II wojny światowej, zaś córka Anna Wielgus zmarła bezpotomnie w 1993 roku w Warszawie. Jerzy Starzyński zapisał się na kartach lokalnej historii, jako prawdziwy patriota, bohaterski obrońca miasta i powiatu, dzięki czemu do dziś wielu o nim pamięta, składa kwiaty i znicze na jego grobie. W okresie bliskim święta wszystkich zmarłych widuje się uczniów i harcerzy miejscowych szkół porządkujących jego miejsce spoczynku. Jest to naoczny dowód, że odwaga i poświecenie Jerzego Starzyńskiego nie zostały zapomniane."

Re: Jerzy Starzyński

: czw sie 12, 2021 4:18 pm
autor: krzymen
Dobre zdjęcie pomnika nagrobnego Jerzego Starzyńskiego – autor: zbyszekg9 – jest w tym wątku:
viewtopic.php?f=80&t=4924&p=23072&hilit ... arz#p23072
Fotografia tablicy wyszła trochę gorzej, więc daję swoją z 2008 r. Jest na niej data śmierci 14 sierpnia 1920
starzynski.cm.lipno.jpg
starzynski.cm.lipno.jpg (105.43 KiB) Przejrzano 1559 razy
We wszystkich nekrologach jakie znalazłem podawano datę 18 sierpnia 1920:?
starzynski.nekr1920.jpg
starzynski.nekr1920.jpg (62.14 KiB) Przejrzano 1559 razy
Pozdrawiam, Krzysztof