Białasy (pow. sierpecki) - olęderska wieś na skraju Mazowsza

Awatar użytkownika
Thomas
Moderator globalny - Stowarzyszenie
Posty: 1509
Rejestracja: wt gru 01, 2009 8:40 pm
Kontakt:

Białasy (pow. sierpecki) - olęderska wieś na skraju Mazowsza

Postautor: Thomas » pn kwie 05, 2010 7:01 pm

Miejscowość Białasy, znana w XVII wieku jako wieś Paprotki Białasy, pod koniec wieku XVIII stała się miejscem osiedlania kolonistów niemieckich, którzy w poszukiwaniu miejsca do założenia domu i znalezienia pracy, przenosząc swój dobytek z nadwiślańskich terenów, osiedli na północ od Sierpca, na terenie granicznym pomiędzy Mazowszem Płockim, a Ziemią Dobrzyńską.

W roku 1840 założono kantorat ze szkołą, salą modlitwy z dzwonnicą z dwoma dzwonami i własnym cmentarzem.

Sieć osadnictwa skupiła się głównie w miejscowości, którą z czasem zaczęto nazywać Weißenfelde. Rozstajne drogi zaczęto obsadzać wierzbami, na polach kopywano kanały, budowano sieć stawów, na brzegach których sadzono wiklinę.

Zakładane gospodarstwa, rozsiane wśród pól nie stanowiły jedności. Białasy stawały się wsią o typie rozproszonym. Mentalność ewangelików, których przodkowie zakładali osady wzdłuż Dolnej Wisły nakazywała im przekształcać krajobraz wsi na typowo dolnowiślański. Tak więc, dzięki temu na skraju Mazowsza, mamy przykład wsi olęderskiej, o czym przypominają już nam tylko nieliczne pozostałości.

Dzięki panu Erikowi Buchholzowi, którego przodkowie mieszkali w Białasach zwróciłem uwagę na pozostałości ewangelickie.
I tak oto szpaler ogromnych drzew przypomina nam o nieistniejącej już dziś alei do Rypina, wiklinowe zarośla przy kanale wskazują - tu obok stała karczma, nasadzone wierzby pokazują o dawnych granicach pól, budynek zamkniętej kilka lat temu szkoły podstawowej przypomina o istniejącym do 1942, a spalonym przez uderzenie pioruna Domu Modlitwy, a tuż obok, kępa bzu otwiera nam drogę na zapomniany ewangelicki cmentarz.

Tematyką Białasów zajmuję się od kilku miesięcy. Pozyskałem mnóstwo ciekawych materiałów z Niemiec, Stanów Zjednoczonych i Kanady. Temat będę rozwijał i mam nadzieję, że stopniowo dzielił się swoją wiedzą, biorąc pod uwagę rozpoczynającą się w sierpniu 2010 akcją "Przyszłość-Przeszłości 2010" mającą na celu uratowanie ewangelickiego cmentarza właśnie w Białasach.

Zaprezentuję kilka zdjęć. :)

Plan wsi według wspomnień Almy Buchholz, naszkicowany przez Erika Buchholza w 2007 roku
Obrazek

Obrazek

Obrazek

Obrazek

Obrazek

Obrazek

Obrazek

Obrazek

Obrazek

Obrazek

Obrazek

Obrazek

Obrazek




Kilka zdjęć cmentarza. Dla niego zamieszczę niebawem oddzielny wątek


Obrazek


Obrazek

Obrazek


Jedyna zachowana płyta nagrobna poświęcona młodo zmarłemu Erhardowi Brischke.
Obrazek

Obrazek

Obrazek

Obrazek



Zapraszam również na oficjalną stronę projektu http://www.nghsierpc.republika.pl

Wróć do „Osady”

Kto jest online

Użytkownicy przeglądający to forum: Obecnie na forum nie ma żadnego zarejestrowanego użytkownika i 3 gości