Kępa Ośnicka

Awatar użytkownika
UBOOT
Moderator globalny - Stowarzyszenie
Posty: 1374
Rejestracja: wt sie 25, 2009 9:09 pm
Lokalizacja: Płock-Mańkowo
Kontakt:

Kępa Ośnicka

Postautor: UBOOT » wt paź 29, 2013 7:51 pm

Kępa Ośnica to wyspa o powierzchni prawie 400 hektarów ( wraz z 226 ha wód płynących). 77 ha należy do prywatnego właściciela, a 316 ha (wraz z wodami płynącymi), do Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej. Pozostałe 6 ha dróg należy do gminy Słupno . Jej wymiary to ok. 2,5 km długości i blisko 1 km szerokości. Przez wiele lat, całość funkcjonowała jako dwie wyspy- Ośnicka oraz Tokarska. Prawdopodobnie od samego początku był to jeden grunt, który ze względu na wysoki stan Wisły podzielił się na dwie, niezależne kępy. Zresztą podział ten przez wiele lat rodził same kłopoty, ze względu na fakt, że każda z kęp, należała do różnych gmin, część osób traktowało ją jaką jedną całość nazywając ją Kępą Ośnicką, inni zaś dzieli je na dwie części.

Osadnictwo na wyspie rozpoczęło w drugiej połowie XVIII wieku, od momentu podpisania kontraktu pomiędzy Holendrami a biskupem kujawskim ks. Antonim Sebastianem Dembowskim, w imieniu którego, w dniu 27.01.1759 roku, ks. Wolicki, podpisał kontrakt o zasiedleniu. Ów dokument jest krótki i posiada zaledwie trzy strony, na których spisano prawa i obowiązki obydwu stron.
Znajdziemy tam informację o sześciu latach wolnizny czyli zwolnienia z podatku. Holendrzy zabezpieczyli się również na wypadek klęsk żywiołowych umieszczając w kontrakcie zapis- ,, jakoby się miał trafić taki rok, w który by miała być powódź, a zboża im zupełnie zrujnować, w takowym roku, Dwór Gulczewskim ulgę im deklaruje” Kontrakt zezwalał im również na pełną niezależność przy sprzedaży zboża oraz drzewa pozyskanego na swoich gruntach. Holendrzy pomimo faktu, że byli wolnymi ludźmi, to podobnie jak polscy chłopi pańszczyźniani, zmuszani byli do pracy na rzecz dworu w Gulczewie.
Wspólna umowa, dawała im również prawo sądzenia się miedzy sobą. Sędzią w tych sporach był wybrany przez nich Straszy. Jednak w przypadku odwołania się jednej ze stron, sprawę rozsądzał dwór gulczewski. Na mocy umowy, na wyspie założono również cmentarz. Kontrakt miał obowiązywać obie strony przez dwie dekady. Niestety nie istnieje żaden dokument, który potwierdzałby przedłużenie powyższej umowy na kolejne lata.
Schyłek XVIII i początek XIX wieku, to na wyspie osadnictwo niemieckie. Według danych spisanych w 1799 roku na Kępie Ośnickiej (i tu jest problem czy mowa jest o obu, czy tylko o jednej z nich) znajdowały się 4 domostwa, w których zamieszkiwało 21 osób. W księgach parafialnych Płocka i Gąbina, z początku wieku, widnieją cztery nazwiska - Schwentke, Tews, Jabs oraz Golnik. W 1882 Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego pisze, że Kępa Tokarska posiada 4 domy, 48 mieszkańców i 101 polskich mórg (56,54 ha) ziemi a Kępa Ośnicka 4 domy, 30 mieszkańców i 65 polskich mórg (36,39 ha) ziemi. Według spisu z XX wieku (1939-45), na części ośnickiej , zamieszkiwali Schwentke, Eichmann, Jabs, Dobielaw i Tews. Mieszkali tam również służący, Hintz oraz Hartstock. Natomiast na części tokarskiej, mieszkali Schwentke oraz Rossolow wraz ze służbą. Mieszkańcy obu kęp zajmowali się przede wszystkim produkcją rolną. Jednak, we wspomnieniach Marii Macieszyny, możemy przeczytać, że mieszkańcy wyspy skupowali na potęgę warzywa i owoce, następnie suszyli je i prawdopodobnie wysyłali jako pożywienie dla armii. Jeszcze dziś na wyspie można znaleźć przedstawicieli różnych rzadkich roślin, które przez lata adoptowały się do istniejących tam warunków. Czasy kolonistów definitywnie skończyły się wraz z końcem drugiej wojny światowej. Niemcy stracili swoje majątki, cześć z nich uciekło do Niemiec, natomiast inna część trafiło do Centralnych Obozów Pracy. O tym czasie książkę wraz ze wspomnieniami swojej mamy napisała płocka poetka Pani Jolanta Michalska

Na wyspie prowadzone były również działania wojenne. Podczas Bitwy pod Tokarami, w 1809 roku, wyspa (część tokarska) została zajęta przez austriackich żołnierzy z dwoma armatami. Polskie oddziały broniące się z części ośnickiej, przez kilka godzin odpierały szturm nieprzyjacielskiego wojska. Na podstawie wspomnień austriackiego jeńca wiemy, że zginęło tam 400 żołnierzy , między innymi major, trzech kapitanów oraz siedmiu innych oficerów. Natomiast austriaccy kirasjerzy, patrolujący brzeg stracili, 9 żołnierzu, w tym porucznika. Znana jest też inna relacja z tej bitwy. Mówi ona, że 25 polaków leżących na płask, pod słomą, na płynącym promie, przybyło na wsypę jako statek handlowy, niczym koń trojański. Kiedy Polacy zaatakowali z obu stron (drugi oddział nacierał od strony Kępy Ośnickiej) ,zaskoczeni Austriacy rzucili się na barki, które pod wpływem ciężaru, zatonęły wraz z wojskiem i armatami. Pozostałych wybito lub wzięto do niewoli. Kolejne działania wojenne na kępie miały miejsce 12 września 1939, kiedy to oddziały niemieckie przeprowadziły desant na wyspę od strony Borowiczek, wykorzystując ją do jako przyczółek do kolejnej przeprawy oraz ataku na polskie pozycje w okolicach Dobrzykowa i Radziwia.

Dziś wyspa opustoszała. Cześć z niej, uprawiana jest przez pobliskiego rolnika, który hoduje na niej zwierzęta. Pozostała jest zarośnięta i zdziczała. Tylko równo rosnące stare wierzby oraz pozostałości po domostwach przypominają nam, że jeszcze kilkadziesiąt lat temu, w tym miejscu tętniło życie. Jako ciekawostkę dodam, że w latach 70. i 80. XX wieku, na części kępy znajdował się poligon saperski płockiej jednostki wojskowej. U brzegu nadal zatopione są dwa pontony mostowe. Na wyspę przybyliśmy dzięki uprzejmości zaprzyjaźnionego kapitana statku Amnezja i była to nasza kolejna ekspedycja badawcza i zapewne nieostatnia.
Michał
Załączniki
IMG_0303.JPG
IMG_0303.JPG (189.47 KiB) Przejrzano 5619 razy
IMG_0162.JPG
IMG_0162.JPG (141.16 KiB) Przejrzano 5619 razy
IMG_0171.JPG
IMG_0171.JPG (113.59 KiB) Przejrzano 5619 razy
IMG_0186.JPG
IMG_0186.JPG (191.18 KiB) Przejrzano 5619 razy
IMG_0213.JPG
IMG_0213.JPG (138.89 KiB) Przejrzano 5619 razy
IMG_0257.JPG
IMG_0257.JPG (193.45 KiB) Przejrzano 5619 razy
IMG_0259.JPG
IMG_0259.JPG (188.64 KiB) Przejrzano 5619 razy
IMG_0277.JPG
IMG_0277.JPG (142.4 KiB) Przejrzano 5619 razy
IMG_0318.JPG
IMG_0318.JPG (183.01 KiB) Przejrzano 5619 razy
IMG_0172.JPG
IMG_0172.JPG (58.14 KiB) Przejrzano 5615 razy
IMG_0184.JPG
IMG_0184.JPG (41.31 KiB) Przejrzano 5615 razy
Awatar użytkownika
bobola
Stowarzyszenie
Posty: 2465
Rejestracja: sob lis 14, 2009 11:30 am
Lokalizacja: Płock

Re: Kępa Ośnicka

Postautor: bobola » ndz lis 03, 2013 5:29 pm

0 swoim wojskowym pobycie na Kępie Ośnickiej pisałem przed 3 laty w wątku moje archiwalia. Teraz trochę informacji o biskupie włocławskim Antonim Dembowskim, który zezwolił Holendrom na osiedlenie się na kępie.
Postać Antoniego Dembowskiego herbu Jelita jest interesująca z paru przyczyn:
- nim został biskupem włocławskim, w latach 1737-52 był biskupem płockim;
- duchownym został mając lat 53, dopiero po pośmierci żony, diecezję płocką objął 2 lata póżniej;
- dokonał w diecezji pierwszego spisu ludności katolickiej sposobnej do przyjmowania komunii;
- przeciwnik masonerii.
Warto też wiedzieć, że w Płocku mieszkają jego potomkowie po kądzieli, a więc nie noszą nazwiska Dembowski.

Portret bp. Antoniego znalazłem na jego epitafium w katedrze włocławskiej.

Źródło: "Herbarz biskupów płockich" A. Muszalski
Załączniki
100_3307-tr.-bp.Dembowski.jpg
100_3307-tr.-bp.Dembowski.jpg (78.55 KiB) Przejrzano 5600 razy
Awatar użytkownika
UBOOT
Moderator globalny - Stowarzyszenie
Posty: 1374
Rejestracja: wt sie 25, 2009 9:09 pm
Lokalizacja: Płock-Mańkowo
Kontakt:

Re: Kępa Ośnicka

Postautor: UBOOT » pt lip 06, 2018 5:03 pm

Kontynuując temat Andrzeja, łezka mi się kręci jak patrzę na jego zdjęcie profilowe. :( :( :( ['*']

Co do wyspy, odwiedziliśmy ją ponownie. Za kilka lat przyroda pochłonie ją w całości. Cmentarz zdewastowany do granic możliwości, więc dobrze mu nie wróżę. Kilka godzin na wyspie i żal ją opuszczać, niestety trzeba wracać. Tym bardziej, że podobno właściciel wyspy jest bardzo wrogo nastawiony do przybyszów. Tak, tak właściciel wyspy :(. Z wiadomości jakie dziś do mnie dotarły okazuje się, że wyspa została sprzedana i to (podobno) za niewielkie pieniądze. Wysłałem zapytanie do PGW Wody Polskie z zapytaniem o sprawy własności w celu próby uprzątnięcia cmentarza. W odpowiedzi otrzymałem informacje, że nie posiadają gruntów na wyspie.
Dowiedziałem się również że na wyspie były dwa cmentarze. Stary już zarośnięty, jednak na jesieni czy zimą widać jeszcze góry ziemne i jakieś kamienie z nagrobków. Na wyspie przez lata znajdował się poligon wodny wojska. Były tam prowadzone ćwiczenia wraz z noclegiem. Dziś na brzegu pozostały tylko betonowe płyty.
Poniżej wspomnienia naszego Andrzeja Boboli z pobytu na Kępie Ośnickiej:
W wojsku nigdy nie byłem, bo za wojsko uważam odbycie zasadniczej służby wojskowej, mimo to dochrapałem się stopnia podporucznika, a wcześniej przez kilkanaście lat byłem kapralem podchorążym i chętnie bym został przez dalsze lata, ale wojsko postanowiło zrobić ze mnie oficera. W maju 1980 r. zostałem zmobilizowany i wysłany z resztą wojska na Kępę Ośnicką (płocczanie wiedzą gdzie to jest).
Trafiłem całkiem dobrze, kwatermistrz ma w wojsku najlepiej a ja byłem dowódcą plutonu zaopatrzenia. Przypominam, że w 80 roku w sklepach był tyko ocet a ja zajadałem się wojskowymi koserwami, do tej pory tęsknię za wojskowym wędzonym boczkiem z puszki, mniam. Po drugie jako "kadra" spałem w namiocie a wojsko miało do spania pałatki, był to wyjątkowo zimny maj z nocnymi przymrozkami. Wojsko marzło, ale po zmierzchu docierało na kępę cywilne zaopatrzenie z Borowiczek i chłopaki mieli się czym w nocy pokrzepiać.
Później jeszcze kilkakrotnie wzywano mnie na ćwiczenia, by na tajnych mapach wykreślać szlak bojowy przez NRD, RFN do Danii lub Holandii. Były też ćwiczenia polegające na przymierzaniu munduru, czkającego na mnie jednostce
.
Załączniki
Bez tytułu.png
Bez tytułu.png (2.45 MiB) Przejrzano 5523 razy
36432363_10212387861395582_3736250256187195392_n.jpg
36432363_10212387861395582_3736250256187195392_n.jpg (149.3 KiB) Przejrzano 5523 razy
36441888_10212387864275654_8211837286514425856_n.jpg
36441888_10212387864275654_8211837286514425856_n.jpg (197.79 KiB) Przejrzano 5523 razy
36517385_10212387859995547_2290643424895827968_n.jpg
36517385_10212387859995547_2290643424895827968_n.jpg (146.82 KiB) Przejrzano 5523 razy
36616245_10212387891836343_5447466240249430016_n.jpg
36616245_10212387891836343_5447466240249430016_n.jpg (205.58 KiB) Przejrzano 5523 razy
Awatar użytkownika
UBOOT
Moderator globalny - Stowarzyszenie
Posty: 1374
Rejestracja: wt sie 25, 2009 9:09 pm
Lokalizacja: Płock-Mańkowo
Kontakt:

Re: Kępa Ośnicka

Postautor: UBOOT » ndz sie 26, 2018 7:21 pm

Bardzo amatorski film z naszej ostatniej wyprawy na Kępę


Wróć do „Osady”

Kto jest online

Użytkownicy przeglądający to forum: Obecnie na forum nie ma żadnego zarejestrowanego użytkownika i 6 gości